Model edukacji
Edukacja dzieci zaczyna się od przedszkola. Jest ono obowiązkowe dla dzieci, które w danym roku przedszkolnym do 31 sierpnia ukończą 3 lata, w niektórych przypadkach 4 lata w wymiarze minimum 4 godziny dziennie. Zwolnienie z obowiązku uczęszczania do przedszkola na wniosek rodziców może wydać sekretarz gminy.
Szkoła podstawowa: wychowanie i nauka podstawowa głównie w 8-letnich szkołach podstawowych. Pomyślne ukończenie 8. klasy daje wykształcenie podstawowe.
Nabór do szkół średnich odbywa się na podstawie centralnie przeprowadzanego egzaminu.
Szkoły średnie:
Dziecko, które do dnia 31 sierpnia ukończy 6 lat podlega obowiązkowi szkolnemu najpóźniej w następnym roku. Komisja złożona z ekspertów może zalecić uczęszczanie do przedszkola przez jeszcze jeden rok.
Obowiązek szkolny trwa do 16. roku życia.
Procedura naboru dziecka do przedszkola i szkoły
Zapisy do szkoły dzieci, które osiągnęły wymagany wiek obowiązkowego nauczania (ukończenie 6. roku życia do 31 sierpnia roku, w którym rozpoczyna się rok szkolny), odbywają się zawsze w kwietniu, a dokładny termin ogłasza Urząd Państwowy na 30 dni przed terminem zapisów. Wymagane są następujące dokumenty:
Każda placówka może prosić o dodatkowe dokumenty.
Dokumenty wymagane w celu zapisania dziecka do przedszkola:
Każda placówka może prosić o dodatkowe dokumenty.
Dokumenty powinny być przetłumaczone przez biura tłumaczeń lub osoby do tego uprawnione.
Obowiązki i prawa ucznia
Obowiązki:
Uczeń ma obowiązek:
Prawa:
Należy szanować osobowość, godność i prawa ucznia oraz zapewnić mu ochronę przed przemocą fizyczną i psychiczną.
Każda szkoła współpracuje z psychologiem, który może udzielić pomocy uczniom potrzebującym wsparcia. Szkoła zapewnia bezpłatną kontrolę zdrowia, w tym również stomatologa.
Lokalne władze (urzędy powiatowe) prowadzą ewidencję dzieci podlegających obowiązkowi szkolnemu i przekazują informacje szkołom względem miejsca zamieszkania dzieci. Szkoły te zgodnie ze swoimi kompetencjami terytorialnymi mają obowiązek przyjęcia dziecka do szkoły zamieszkałego w ich rejonie.
Istnieje możliwość otrzymania wsparcia finansowego lub stypendium socjalnego.
Obowiązkiem rodziców/opiekunów jest zapewnienie realizacji obowiązku szkolnego (również przedszkolnego) przez dziecko.
Na Węgrzech nie ma granicy wiekowej dotyczącej pozostawiania dziecka samego w domu. Natomiast postępowanie przeciw rodzicom jest rozpoczynane, jeśli w trakcie pozostawania dziecka bez opieki doszło do bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia dziecka.
System świadczeń socjalnych
Zasiłek rodzinny przysługuje dziecku/dzieciom przebywającym na Węgrzech wraz z rodzicem/rodzicami. Zasiłek przysługuje od momentu złożenia wniosku (w przypadku wcześniejszych uprawnień maksymalnie na 2 miesiące wstecz) do ostatniego dnia trwania obowiązku szkolnego, w przypadku kontynuowania nauki do końca roku szkolnego w którym osiąga 20 lat.
Wysokość zasiłku obrazuje tabela:
Liczba dzieci | Wysokość zasiłku na 1 dziecko w HUF/m-c | Wysokość zasiłku na jedno dziecko w przypadku gdy jest wychowywane przez 1 rodzica |
1 | 12 200 | 13 700 |
2 | 13 300 | 14 800 |
3 lub więcej | 16 000 | 17 000 |
Dziecko z niepełnosprawnością | 23 300 | 25 900 |
Od 2022 r. wniosek o zasiłek rodzinny należy złożyć w urzędzie Kormányhivatal stopnia wojewódzkiego.
Wykaz urzędów:
https://www.kormanyhivatal.hu/hu/elerhetosegek-1
Wniosek można złożyć:
Więcej informacji na stronie
https://www.kormanyhivatal.hu/hu/csaladtamogatasok
Jednemu z rodziców przysługuje również ulga dotycząca podstawy opodatkowania w ww. okresie. Można się o nią ubiegać składając oświadczenie u pracodawcy – w takim przypadku z jej uwzględnieniem będzie wypłacana miesięczna pensja – lub przy składaniu rocznego zeznania podatkowego (PIT).
W przypadku jeśli rodzic nie jest w stanie wykorzystać całkowicie ulgi podstawy opodatkowania (zarabia mniej, niż przysługująca mu ulga), może się ubiegać o rodzinną ulgę z płaconych składek na ubezpieczenie ZUS (15% różnicy pomiędzy wykorzystaną a przysługująca podstawą).
Na Węgrzech istnieją fundacje pomocy dzieciom (np. Kék-vonal Gyermekkrízis Alapítvány), które są całodobowym telefonem zaufania, w niektórych sytuacjach podejmują interwencję oraz organizują szkolenia – tel. 116111, www.kek-vonal.hu
Karalność za popełnienie niektórych przestępstw jest możliwa od 12. roku życia. Karą może być umieszczenie w zakładzie poprawczym.
Problemy rodzinne
Władzę rodzicielską na Węgrzech generalnie rodzice sprawują wspólnie, nawet jeśli nie mieszkają już razem.
W wyniku sprawy rozwodowej lub dotyczącej przyznania opieki nad dzieckiem, władza rodzicielska przyznawana jest rodzicowi, który będzie sprawował opiekę nad dzieckiem, ale w wyniku porozumienia rodziców zatwierdzonego przez sąd lub w wyniku decyzji sądu, może być sprawowana przez obojga rodziców.
Kwestie pozostające w kręgu wspólnego podejmowania decyzji:
W sprawach dotyczących:
niezależnie od sytuacji majątkowej i dochodów, stronom – powodowi przysługuje „prawo do odroczenia kosztów” polegające na tym, że opłata sądowa i ewentualne inne koszty procesowe są opłacane po zakończeniu procesu przez stronę, która przegrała sprawę.
W przypadku uprowadzenia za granicę dziecka posiadającego miejsce zwykłego pobytu na Węgrzech – zgodnie z Konwencją Haską z 1980 roku – fakt ten można zgłosić do:
W przypadku dzieci uprowadzonych na Węgry wyznaczonym sądem jest wyłącznie: Pesti Központi Kerületi Bíróság.
Kodeks karny za wywóz dziecka w celu stałej zmiany miejsca umieszczenia dziecka, przetrzymywanie w ukryciu i tajemnicy przewiduje karę pozbawienia wolności do 1 roku.
Zgodnie ze statystykami prowadzonymi przez telefon zaufania dla dzieci i młodzieży, problemy rodzinne (przemoc, śmierć członka rodziny, rozwody, itp.) są częstym powodem występowania o pomoc.
Rodzice zastępczy
Organem naczelnym zajmującym się ochroną praw dziecka jest Országos Gyermekvédelmi Szakszolgálat (Krajowa Służba Ochrony Praw Dziecka). Podlegają jej terytorialne służby, które działają na obszarach poszczególnych województw. Poniżej link z wykazem:
https://ogysz.hu/index.php/teruleti-igazgatosagok
„Nabór” na rodziców zastępczych ogłaszają „terytorialne” służby poprzez strony internetowe lub usługę „Ügyfélkapu”.
Przykładowo, poniżej link z województwa stołecznego Pest Megyei Területi Gyermekvédelmi Szakszolgálat és Intézményei wraz z ogłoszeniem poszukiwania/naboru rodziców zastępczych z województwa stołecznego i Budapesztu oraz jednoczesnym podaniem wymaganych warunków:
http://www.pmtegyeszi.hu/neveloszuloket-keresunk
Rodziców zastępczych poszukiwać mogą również niektóre organizacje pozarządowe np.
https://www.sos.hu/neveloszulo/
Rodzicem zastępczym może zostać:
– osoba niekarana, nieubezwłasnowolniona, która ukończyła 24 lata, kobieta lub mężczyzna,
niezależnie od stanu cywilnego;
– jest starsza od dziecka co najmniej o 18 i nie więcej niż 50 lat;
– jej osobowość i stan zdrowia zapewnią zdrowy, zrównoważony rozwój umieszczonego dziecka;
– posiada odpowiednie warunki mieszkaniowe (własne lub wynajmowane mieszkanie, dla każdego dziecka pokój o powierzchni przynajmniej 6 m2;
– posiada odpowiednie kwalifikacje aby zostać rodzicem zastępczym;
Organizacją szkoleń zajmuje się Narodowy Instytut ds. Polityki Socjalnej im. Margit Slachta (Slachta Margit Nemzeti Szociálpolitikai Intézet).
https://www.nszi.hu/szakmai-tevekenysegek/kepzes/kepzesszervezes
Informacje i pomoc w udziale w szkoleniach, finansowaniu deklarują również służby/instytucje poszukujące rodziców zastępczych.
Dla początkujących obowiązkowe jest ukończenie podstawowego szkolenia obejmującego 28- godzinny trening pomagający w podejmowaniu decyzji i 32-godzinne szkolenie dla rodziców zastępczych.
Etapy stawania się rodzicem zastępczym:
– Wysłanie życiorysu i listu motywacyjnego na podany adres;
– Odwiedzenie osoby kandydującej przez doradcę ds. rodzinnej pieczy zastępczej, która w ramach studium przypadku dokona oceny otoczenia, warunków;
– uzyskanie oświadczenia od lekarza rodzinnego kandydata na temat jego stanu zdrowia;
– badanie kandydata przez psychologa;
– jeśli po ocenie osobowości, stanu zdrowia i warunków, kandydat otrzyma pozytywną ocenę, będzie skierowany na kurs przygotowawczy dla rodziców zastępczych;
– jeśli kandydat uzyska pozytywną ocenę jak również zdobędzie odpowiednie kwalifikacje wprowadzany jest do ewidencji;
– rodzic zastępczy zarejestrowany w ewidencji otrzymuje status prawny zatrudnienia rodzica zastępczego z dniem kiedy z polecenia Służby Ochrony Praw Dziecka, opieka społeczna umieści u niego dziecko.
Dostęp do pomocy prawnej
Warunkiem przyznania pełnomocnika jest złożenie wniosku na odpowiednim druku w powiatowym lub stołecznym Urzędzie Państwowym (Kormányhivatal) kompetentnym dla miejsca zamieszkania.
Przyznanie pełnomocnika z urzędu nie obejmuje postępowań cywilnych i egzekucyjnych i jest uzależnione od kryteriów finansowych wnioskodawcy (bardzo niskie dochody). Szczegółowe informacje znajdują się na stronie
Organizacje zajmujące się pomocą prawną w przypadku przemocy domowej:
Lista organizacji polonijnych na Węgrzech
Lista kontaktów w Polsce
Instytucja | Dane kontaktowe |
Ministerstwo Spraw Zagranicznych Departament Konsularny | Adres: Al. Szucha 23, 00-580 Warszawa Telefon: (22) 523-90-00 Strona internetowa: www.gov.pl/web/dyplomacja Telefon: (22) 523-94-44 E-mail: DK.Sekretariat@msz.gov.pl, |
Ministerstwo Sprawiedliwości Departament Spraw Rodzinnych i Nieletnich | Adres: Al. Ujazdowskie 11, 00-950 Warszawa Telefon: (22) 239-07-40 Strona internetowa: zobacz |
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej Departament Polityki Rodzinnej | Adres: ul. Nowogrodzka 1/3/5, 00‐513 Warszawa Telefon: (22)250-01-08 Strona internetowa: www.gov.pl/web/rodzina Telefon: (22) 461-60-60 E-mail: sekretariat.dsr@mrpips.gov.pl |
Rzecznik Praw Dziecka | Adres: ul. Chocimska 6, 00-791 Warszawa Telefon: (22) 583-66-00 Dziecięcy Telefon Zaufania: 800-12-12-12 E-mail: rpd@brpd.gov.pl Strona internetowa: www.brpd.gov.pl |
Rzecznik Praw Obywatelskich | Adres: Al. Solidarności 77, 00-090 Warszawa Telefon: (22) 551-77-00 Infolinia: 800-676-676 E-mail: biurorzecznika@brpo.gov.pl Strona internetowa: www.rpo.gov.pl |
Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie | Telefon: (22) 599-71-20 E-mail: sekretariat@wcpr.pl Strona internetowa: www.wcpr.pl |
Zielona Linia (udziela pomocy w zakresie usług rynku pracy i dostępnych świadczeń) | Adres: Centrum Informacyjno-Konsultacyjne Służb Zatrudnienia Zielona Linia, ul. Trawiasta 20b, 15-161 Białystok Telefon: 19524 (Infolinia) E-mail: biuro@zielonalinia.gov.pl Strona internetowa: www.zielonalinia.gov.pl |
Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą | Adres: ul. Kielecka 43, 02-530 Warszawa Telefon: (22) 469-11-26 E-mail: sekretariat@orpeg.pl Strona internetowa: www.orpeg.pl |
Warszawski Ośrodek Interwencji Kryzysowej | Adres: ul. 6-go Sierpnia 1/5, 02-843 Warszawa Telefon: (22) 855-44-32 E-mail: sekretariat@woik.waw.pl Wykaz ośrodków interwencji kryzysowej dla poszczególnych województw: zobacz |
Stowarzyszenie Polski Komitet Narodowy Funduszu Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci – UNICEF | Adres: ul. Rolna 175 D, 02-729 Warszawa Telefon: (22) 568-03-00 E-mail: unicef@unicef.pl Strona internetowa: www.unicef.pl |
Ogólnopolski telefon dla ofiar przemocy w rodzinie „Niebieska Linia” | Telefon: 800-120-002 Strona internetowa: zobacz |
Komitet Ochrony Praw Dziecka | Adres: ul. Oleandrów 6, III piętro, 00-629 Warszawa Telefon: (22) 626-94-19 E-mail: kopd@kopd.pl Strona internetowa: www.kopd.pl |