Przewodnik prawny dla polskiej rodziny za granicą
Przewodnik prawny dla polskiej rodziny za granicą
Model edukacji
Przedszkola oferują płatną i nieobowiązkową opiekę nad dziećmi w wieku od roku do 6 lat. Za przydzielenie miejsca w przedszkolu odpowiedzialna jest gmina, w której zamieszkuje dziecko. Podstawą do przydzielenia miejsca w przedszkolu jest złożenie podania w wersji elektronicznej na stronie internetowej danej gminy, ze wskazaniem maksymalnie pięciu przedszkoli w kolejności zgodnie z preferencją. Do złożenia podania wymagane jest posiadanie stałego numeru personalnego (Personalnummer) lub numeru tymczasowego (D-nummer) przez rodzica/opiekuna oraz dziecka, a także elektronicznego identyfikatora tożsamości (MinID, BankID, Buypass, Commfides).
W przypadku niskich dochodów rodzic może dostać dofinansowanie na przedszkole z gminy. Istnieje również redukcja opłaty w przypadku przebywania w jednym przedszkolu rodzeństwa.
Jedną z możliwości wyboru jest „otwarte przedszkole” – przedszkole na świeżym powietrzu (åpen barnehage) – oferta dla dzieci, które przychodzą do niego z rodzicami za symboliczną opłatę.
Wszystkie dzieci mieszkające w Norwegii mają prawo i obowiązek uczęszczania do szkoły podstawowej. Edukacja obowiązkowa rozpoczyna się w sierpniu w tym samym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 6 lat. Adres zamieszkania ucznia określa, do której szkoły będzie on uczęszczał. Aby zmienić szkołę, należy wysłać list lub e-mail do szkoły, do której opiekun chce, aby uczęszczało dziecko.
Wszystkie etapy szkolnictwa norweskiego w placówkach publicznych są bezpłatne i należą do nich:
nauczanie podstawowe (grunnskole) – edukacja obowiązkowa, obejmuje klasy 1-10.
szkoła podstawowa (barneskole) – dzieci w wieku od 6-12 lat, klasy 1-7. W odróżnieniu do systemu polskiego, na tym poziomie uczniowie nie otrzymują formalnych ocen.
gimnazjum (ungdomsskole) – młodzież w wieku 13-15 lat, klasy 8-10. Stopnie są wystawiane z każdego przedmiotu przez nauczycieli dwa razy do roku. Na zakończenie nauki w grunnskole uczniowie przystępują do ogólnokrajowych egzaminów i otrzymują świadectwo, na którym widnieją wszystkie uzyskane przez nich oceny.
nauczanie średnie (videregående skole) – edukacja dobrowolna. Uczniowie w wieku 16-19 lat, którzy ukończyli grunnskole, mają ustawowo zagwarantowane prawo do nauki w szkole średniej. Po konkursie świadectw uczniowie mają możliwość nauki na jednym z rodzajów kształcenia:
ogólnym – daje przygotowanie do studiów, studiekompetanse, bez którego nie można otrzymać miejsca na uniwersytecie lub w szkole wyższej.
zawodowym (yrkeskompetanse) – obejmuje dwa lata w szkole i roczne lub 2-letnie (w przypadku zawodów produkcyjnych) przyuczenie do zawodu. Nie daje możliwości ubiegania się o miejsce na uniwersytecie, ale uczniowie posiadający wykształcenie zawodowe mogą uzyskać studiekompetanse dzięki odpowiednim kursom.
Istnieje też alternatywa dla studiów, tj. kolegia zawodowe (fagskole), które oferują kształcenie policealne. Prowadzą one praktyczne kursy i programy zawodowe, które trwają od pół roku do dwóch lat. Ich ukończenie prowadzi do uzyskania zawodu i kwalifikacji pozwalających na bezpośrednie wejście na rynek pracy.
Każdego roku na stronie gminy zamieszczany jest kalendarz dni wolnych od nauki szkolnej (skoleruta). Uczniowie chodzą do szkoły przez 190 dni w roku szkolnym. Rok szkolny trwa od połowy sierpnia do połowy czerwca i w sumie liczy 38 tygodni dla uczniów oraz 39 tygodni dla nauczycieli. Ferie zimowe przypadają zazwyczaj w 8. tygodniu, a ferie jesienne w 40. tygodniu. Tydzień nauki w szkole trwa pięć dni, a długość jednostki lekcyjnej – 60 minut. Uczniowie podzieleni są na grupy składające się z dzieci w tym samym bądź różnym wieku. Każdy uczeń jest przyporządkowany do nauczyciela do kontaktu (kontaktlærer), odpowiednika wychowawcy odpowiedzialnego za jego zadania szkolne i kontakty z rodzicami.
Uczniowie z językiem ojczystym innym niż norweski mają prawo do nauki języka norweskiego, dopóki nie osiągną wystarczającej znajomości, która pozwala na swobodny udział w zajęciach. Potrzeba nauki języka norweskiego oceniana jest na początku roku szkolnego. Uczeń może otrzymać ofertę zintensyfikowanego nauczania w klasie i/lub grupach indywidualnych. W razie potrzeby uczniowie mają również prawo do nauki języka ojczystego i/lub edukacji dwujęzycznej (tj. zasadniczo nauka języka norweskiego poprzez język polski, traktowany jako pomocniczy, do nauki języka norweskiego).
W przypadku dzieci w wieku przedszkolnym nauka języka norweskiego odbywa się w ramach zajęć przedszkolnym (wydzielany jest specjalny czas na naukę języka norweskiego dla 4 i 5-latków). Możliwe jest również uczestnictwo w dodatkowych zajęciach nauki języka norweskiego przy otwartych przedszkolach lub przychodniach zdrowia dla dzieci w wieku 0-5 lat (helsestasjon).
W Norwegii istnieje również możliwość kontynuowania nauki języka polskiego w szkole polskiej. Pełna lista szkół znajduje na stronie: https://www.gov.pl/web/norwegia/polskie-szkoly-w-norwegii
Istnieje możliwość zdawania języka polskiego na maturze, w ramach norweskiego systemu nauczania i norweskiej matury.
Procedura naboru dziecka do szkoły
Wszystkie dzieci przebywające na terenie Norwegii dłużej niż 3 miesiące są uprawnione i zobowiązane do uczęszczania do szkoły. W sytuacji, gdy nie minęły jeszcze 3 miesiące pobytu, ale istnieje prawdopodobieństwo, że będzie on dłuższy niż 3 miesiące, dziecko ma również prawo do edukacji szkolnej.
W pierwszej kolejności należy ustalić placówkę rejonową położoną najbliżej miejsca zamieszkania, a następnie złożyć podanie o przyjęcie do szkoły na stronie internetowej właściwej gminy (kommune). Zgłoszenia można dokonać również osobiście w szkole rejonowej. Warunkiem koniecznym poprzedzającym zgłoszenie jest uprzednia rejestracja pobytu dziecka w Norwegii potwierdzona uzyskaniem numeru personalnego. Informacje dotyczące rejestracji pobytu znajdują się na stronie norweskiego Urzędu ds. Cudzoziemców (https://www.udi.no/).
Uczniowie mogą ubiegać się o przyjęcie do szkół poza terenem swej gminy, jeśli są w nich wolne miejsca.
Obowiązki i prawa ucznia
Uczniowie mają prawo do darmowego dojazdu do szkoły, jeśli mieszkają w odległości od szkoły:
Uczniowie szkoły podstawowej (1-10 klasa) są uprawnieni do darmowego dojazdu do szkoły niezależnie od długości drogi szkolnej w przypadku, gdy droga jest szczególnie niebezpieczna lub trudna. Oprócz tego dzieci uczęszczające do szkoły objęte są ubezpieczeniem od nieszczęśliwych wypadków podczas pobytu w szkole i w świetlicy, wycieczek szkolnych oraz w czasie drogi do szkoły i powrotu ze szkoły.
Dzieci z klas 1-10 są uprawnione do pomocy w nauce (zajęcia dobrowolne). Uczniowie na każdym poziomie edukacji mający problem z nadążeniem za normalnym trybem nauczania mają też prawo do nauczania specjalnego (spesialundervisning) – ten przywilej przysługuje im bez względu na przyczynę powstania problemu, a na poziomie szkoły średniej oznacza prawo do dodatkowych 2 lat nauczania.
Ponadto zarówno na poziomie podstawowym, jak i średnim, uczniowie dysponują możliwością korzystania ze specjalnego trybu nauczania języka norweskiego (co oznacza zwiększoną liczbą godzin nauki), języka ojczystego oraz dwujęzycznego nauczania innych przedmiotów, jeśli nie posiadają dostatecznej znajomości języka norweskiego, by móc nadążać za zwykłym trybem nauczania. Za zbadanie poziomu j. norweskiego u ucznia odpowiada szkoła, a decyzję w zakresie przyznania specjalnego trybu nauczania podejmuje dyrektor. Od jego decyzji rodzicowi lub uczniowi przysługuje odwołanie do wojewody (Statsforvalteren ). Do szkoły należy wybór sposobu organizacji nauki języka norweskiego dla uczniów przybyłych z innych krajów – może ono odbywać się w osobnych grupach, klasach czy szkołach.
Gdy dziecko ma szczególne trudności, uprawnione jest do specjalnej pomocy pedagogicznej, która przysługuje od chwili narodzin. Pomocy udziela poradnia psychologiczno-pedagogiczna (pp-tjenesten) i może ona polegać np. na treningu i stymulacji dziecka czy odpowiednim doradztwu dla osób pracujących z dzieckiem. Decyzję o otrzymaniu specjalnej pomocy pedagogicznej przez dziecko wydaje gmina.
W Norwegii istotną rolę pełnią kontakty z rodzicami – zazwyczaj odbywają się dwa spotkania w roku między nauczycielami a rodzicami (wywiadówki). Ponadto mają miejsce dwa indywidualne spotkania między wychowawcą a rodzicami dotyczące dziecka (spotkanie rodzicielskie), na których wychowawca informuje o zachowaniu i postępach w nauce dziecka, a także pyta rodziców o ich zdanie na temat jego rozwoju. Szkoła informuje o spotkaniach z wyprzedzeniem i oczekuje, że rodzice będą w nich uczestniczyć. W razie potrzeby, podczas wspomnianych spotkań istnieje możliwość pomocy tłumacza, o czym należy powiadomić wychowawcę.
Obowiązkiem opiekuna jest upewnienie się, że uczeń przychodzi do szkoły każdego dnia. Nieobecność w szkole spowodowana chorobą musi być zgłaszana danej szkole. Jeżeli nieobecność z powodu choroby trwa dłużej niż trzy dni, powinna być ona udokumentowana zaświadczeniem lekarskim. W przypadku dłuższego okresu nieobecności z powodu choroby szkoła i opiekun muszą rozważyć nauczanie w domu. Poszczególne szkoły mogą mieć własne zasady dotyczące dłuższego zwolnienia z zajęć szkolnych. Z reguły uczniowie nie mają prawa do zwolnienia np. z powodu wyjazdu na wakacje, zgrupowań sportowych czy też w dni, w które przypadają klasówki. Jeżeli uczeń opuści szkołę na więcej niż 14 dni, zostanie z niej wypisany. Obowiązkiem opiekuna jest każdorazowe wystąpienie o zgodę na uzasadnioną absencję dziecka w szkole poprzez wypełnienie odpowiedniego formularza na stronie internetowej gminy.
Zajęcia pozaszkolne organizowane są przez szkołę lub lokalne instytucje kulturalne bądź kluby sportowe. Nieuczęszczanie przez dziecko na takie zajęcia traktowane jest jako zaniedbanie przez rodziców istotnych kwestii wychowawczych wobec dziecka i może stanowić powód do ingerencji ze strony szkoły, a nawet Barnevernet (Urzędu Ochrony Praw Dziecka).
W każdym województwie w Norwegii istnieje także jedna lub więcej poradni rodzinnych (familievern). Służą udzielaniu pomocy tym, którzy jej potrzebują w rozwiązywaniu codziennych problemów, trudnych sytuacji i konfliktów w rodzinie – dla przykładu w przypadkach problemów między dzieckiem a rodzicami, czy pracy pary nad związkiem. Organizują także kursy i spotkania dotyczące rodziny, np. przygotowawcze do życia w rodzinie czy opieki nad pierwszym dzieckiem. Pomoc udzielana przez poradnię jest bezpłatna, nie wymaga skierowania od lekarza i wspierana jest przez usługi tłumaczy. Najbliższą rejonowo poradnię można znaleźć na stronie www.bufdir.no. Kiedy następuje separacja i rozpad pożycia, poradnia rodzinna odpowiada też za mediacje – wszystkie małżeństwa i konkubenci z dziećmi poniżej 16 lat z mocy prawa muszą wziąć w nich udział. Odbywają się one w celu zawarcia umów dot. odpowiedzialności rodzicielskiej i ogólnej sytuacji dziecka (kwestie kontaktu czy u którego z rodziców mieszkać będzie dziecko).
Wszystkie gminy oferują rodzicom przebywającym w pracy ułatwienie – świetlicę szkolną (SFO), w której uczniowie klas 1-4 mogą przebywać przed i po rozpoczęciu lekcji. W przypadku szczególnej potrzeby miejsce w świetlicy może przysługiwać także dzieciom z klas 5-7. Świetlica organizuje zajęcia kulturalno-sportowe i zabawę dla uczniów, a jej koszty opłacają rodzice. W celu uzyskania informacji na temat cen i godzin otwarcia świetlicy szkolnej należy zwrócić się do urzędu gminy w miejscu zamieszkania. Uczniowie podczas pobytu w szkole i w świetlicy, uczestnictwa w wycieczkach szkolnych oraz drogi do szkoły i powrotu ze szkoły objęci są ubezpieczeniem od nieszczęśliwych wypadków.
Każda szkoła na poziomie podstawowym i średnim dysponuje też swoimi własnymi darmowymi usługami medyczno-psychologicznymi (skolehelsetjeneste). Szkolna poradnia zdrowotna może składać się z pielęgniarki, szkolnego lekarza, psychologa, fizjoterapeuty, czy innych osób. Odpowiada za szczepienia i przeprowadza rozmowy w klasach, grupach czy z pojedynczymi uczniami, np. dot. nieobecności, emocji, zdrowia, ciała, przemocy, problemów w domu, alkoholu, narkotyków, papierosów, antykoncepcji. Jeśli problem psychiczny jest poważniejszy, można skorzystać z pomocy BUP (Barne- og ungdomspsykiatrisk poliklinikk) – bezpłatnej poradni psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży, do której może skierować lekarz szkolny, rodzinny, lekarz z helsestasjon lub inny.
Ponadto dzieciom i młodzieży od urodzenia do 18. roku życia przysługuje bezpłatna opieka dentystyczna (nie dotyczy ortodoncji). Publiczne kliniki dentystyczne, dawniej nazywane szkolnym dentystą, obecnie często znajdują się poza szkołami. Lokalna publiczna klinika dentystyczna wzywa dzieci do regularnych kontroli, a pierwsze zawiadomienie z reguły pojawia się, gdy dziecko ma trzy lata.
Dzieci powyżej 1. roku życia mają prawo do miejsca w przedszkolu w swojej gminie, a jeśli rodzic ma niski dochód może otrzymać na nie dofinansowanie od gminy. W podstawówce lokalne władze zapewniają rodzicom pracującym świetlicę szkolną (SFO – odpłatnie) dla klas 1-4 (w przypadkach szczególnych potrzeb także dla klas 5-7), w której dzieci spędzają czas przed i po rozpoczęciu lekcji. Ponadto gwarantują pomoc w nauce dla uczniów klas 1-10 oraz spesialundervisning – uprawnienie do nauczania specjalnego dla uczniów wszystkich poziomów edukacji, mających problemy z nadążaniem za normalnym trybem nauczania. Jednym z ułatwień jest także wsparcie w zakresie nauki języka norweskiego dla uczniów, którzy nie władają nim na tyle, by radzić sobie bez problemów w szkole. W kwestiach zdrowotnych dzieci i młodzież do lat 18 otrzymują bezpłatną opiekę dentystyczną (usługi ortodonty są częściowo lub całkowicie odpłatne), a do 20. roku życia – darmową pomoc w przychodniach oferujących wsparcie medyczne i psychologiczne (helsestasjon).
Dziecko o szczególnych trudnościach od narodzin może zostać objęte specjalną pomocą pedagogiczną. W celu jej uzyskania gmina zwraca się do poradni psychologiczno-pedagogicznej (pp-tjenesten) z wnioskiem o dokonanie specjalistycznej oceny na prośbę rodzica bądź szkoły lub przedszkola. Pomoc uwzględnia potrzeby dziecka, wspiera jego rozwój, organizuje odpowiednie treningi i stymulacje, udziela poradnictwa osobom pracującym z dzieckiem. Indywidualną decyzję o przyznaniu specjalnej pomocy pedagogicznej lub nie wydaje gmina. Przysługuje od niej odwołanie.
Najczęstsze nieporozumienia
Rodzice przedszkolaków mogą być zaskoczeni podejściem do zabawy na świeżym powietrzu. W Norwegii dzieci spędzają bardzo dużo czasu na zewnątrz, niezależnie od pogody i w związku z tym każde dziecko powinno mieć kombinezon, kalosze i ubranie na zmianę. Ponadto norweskie przedszkola z reguły nie zapewniają posiłków, stąd na rodzicu spoczywa obowiązek przygotowania i zapakowania jedzenia dla dziecka. Niespełnianie tych oczekiwań jest odbierane negatywnie.
Problemy związane z nauką dziecka w Norwegii w dużej mierze nie różnią się od problemów w Polsce. Ewentualne nieporozumienia mogą być związane z problemami językowymi lub różnicami kulturowymi (światopoglądowymi lub w podejściu do wychowania dzieci, np. w sprawie edukacji seksualnej czy religioznawstwa). Absolutny zakaz stosowania kar cielesnych, klapsów itp.
Negatywnie może być odebrany brak uczestnictwa rodzica w życiu szkoły (m.in. wywiadówki i konsultacje z nauczycielami) i skutkować zainteresowaniem służb socjalnych sytuacją rodzinną.
Obowiązki rodzica
Norweskie standardy opieki i wychowania nad małoletnimi w wielu aspektach różnią się od realiów polskich. Jako naruszenie praw dziecka mogą zostać potraktowane zachowania między rodzicami a dziećmi, które w Polsce są dopuszczalne prawnie i kulturowo – Norweska Służba Ochrony Dziecka (Barneverntjeneste) może zainteresować się dzieckiem nawet w takim przypadku, jak krzyk i płacz małoletniego podczas jego karcenia bez użycia przemocy fizycznej. Zainterweniuje także oczywiście w przypadku zaniedbania w leczeniu (w tym także zębów) i edukacji, izolowania od rówieśników, pozostawienia dziecka bez opieki, nieodpowiednich warunków w domu, przebywania małoletniego pod opieką rodziców nadużywających alkoholu lub zażywających narkotyków itp.
Oprócz obowiązku zapewnienia dziecku zaspokojenia potrzeb fizjologicznych, opiekuńczych i bezpieczeństwa, na rodzicach spoczywa odpowiedzialność za realizację obowiązku szkolnego. Wiąże się to z istotną w Norwegii koniecznością współpracy ze szkołą. Rodzice powinni uczestniczyć w spotkaniach z nauczycielami i wychowawcą, poprzez które placówka edukacyjna informuje o postępach w nauce ucznia oraz działaniach podjętych dla jego dobra, a także zasięga w tych kwestiach ich opinii. Spotkania są ustalane z odpowiednim wyprzedzeniem, a podczas ich trwania istnieje możliwość pomocy tłumacza, po uprzednim powiadomieniu wychowawcy. Brak zajęć dodatkowych pozaszkolnych dziecka może skutkować negatywną oceną kwalifikacji rodzicielskich przez np. pedagoga szkolnego, co może stanowić przyczynę do ingerencji ze strony Służb Ochrony Praw Dziecka (Barnevernet).
System świadczeń socjalnych
W Norwegii można otrzymać zasiłek opiekuńczy (kontantstøtte) na dziecko w wieku 1-2 lat. Nie podlega on opodatkowaniu i wypłacany jest przez okres maksymalnie 11 miesięcy. Warunkiem jego uzyskania jest brak całodziennego miejsca w przedszkolu dofinansowanym z funduszy publicznych. Ponadto rodzice przez co najmniej 5 lat muszą posiadać członkostwo w systemie norweskiego zabezpieczenia społecznego (folketrygden) lub w systemie zabezpieczenia społecznego innego kraju członkowskiego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W trakcie pobierania zasiłku opiekuńczego rodzice, jak i dziecko, muszą mieszkać w Norwegii. By zachować prawo do zasiłku, przebywać poza Norwegią można na okres do 3 miesięcy, ale nie wolno za granicą pracować. W przypadku, gdy pobyt poza Norwegią będzie miał miejsce na obszarze EOG, prawo do zasiłku może być zachowane na podstawie przepisów specjalnych. Należy wtenczas poinformować NAV o tym, do którego kraju planuje się pojechać i jak długo będzie trwał pobyt. Od 1 sierpnia 2018 r. wysokość zasiłku opiekuńczego wynosi 7.500 NOK/miesiąc.
Innym wsparciem socjalnym jest zasiłek rodzinny (barnetrygden). Można go uzyskać od miesiąca po urodzeniu się dziecka lub od miesiąca po przybyciu do Norwegii rodzica i dziecka. Dziecku, które urodziło się w Norwegii, po zarejestrowaniu w rejestrze ewidencji ludności zasiłek zasadniczo zostaje przyznany automatycznie. Zasiłek rodzinny otrzymywany jest do miesiąca przed ukończeniem przez dziecko 18. roku życia. Obywatele innych krajów EOG, którzy pracują w Norwegii, a ich rodziny mieszkają w krajach ojczystych, mogą być uprawnieni do zasiłku rodzinnego na podstawie przepisów szczególnych. Od 1 września 2020 r. wysokość zasiłku rodzinnego dla dzieci w wieku od 6 lat wynosi 1054 NOK/miesiąc, a dla dzieci w wieku do 6 lat – 1354 NOK/miesiąc.
Informacje na temat świadczeń socjalnych przysługujących na dziecko, zasad ich przyznawania oraz niezbędne formularze zawarte są na stronie internetowej norweskiego Urzędu Pracy i Opieki Społecznej (NAV) – www.nav.no (wersja językowa: norweski, angielski).
Informacje po polsku – zobacz
Lokalne władze pomagają też bezpłatnie tym, którzy potrzebują wsparcia w rozwiązywaniu codziennych problemów, trudnych sytuacji i konfliktów w rodzinie. Dla realizacji tego celu powołano poradnie rodzinne (familievern) istniejące w każdym województwie (najbliższą rejonowo można sprawdzić na stronie www.bufdir.no). Nie chodzi wyłącznie o sytuacje kryzysowe, ale np. problemy w związku, które należy rozwiązywać na wczesnym etapie. Poradnia pomaga rodzicom w lepszej współpracy, organizuje kursy i spotkania dotyczące rodziny oraz wspierana jest przez usługi tłumaczy.
W kwestiach zdrowotnych w Norwegii można skorzystać z przychodni (helsestasjon), które oferują darmową pomoc medyczną i psychologiczną dla wszystkich dzieci i młodzieży w wieku do 20 lat. W przypadku małych dzieci do lat 5 zapewniają wsparcie związane m. in. z rozwojem motorycznym i psychospołecznym dziecka, szczepieniami, odżywianiem, rozwojem językowym, problemami dentystycznymi, rolą rodzica, zaniedbaniami opieki czy przemocą. Z kolei przychodnia dla młodzieży do 20. roku życia wspomaga rozwiązywanie problemów m. in. psychicznych i społecznych, wiążących się z dorastaniem w dwóch kulturach, miłością, ciążą, antykoncepcją, aborcją, zaburzeniami odżywiania, nadużywaniem alkoholu i narkotyków, przemocą, trudnymi warunkami w domu i innymi.
Wsparcia w rozwiązywaniu codziennych problemów wychowawczych, trudnych sytuacji i konfliktów w rodzinie udzielają bezpłatnie poradnie rodzinne (familievern) istniejące w każdym województwie (najbliższą rejonowo można sprawdzić na stronie www.bufdir.no).
Każda szkoła na poziomie podstawowym i średnim dysponuje własnymi, darmowymi usługami medyczno-psychologicznymi (skolehelsetjeneste). Szkolna poradnia zdrowotna może składać się z pielęgniarki, szkolnego lekarza, psychologa, fizjoterapeuty, czy innych osób. Odpowiada za szczepienia i przeprowadza rozmowy w klasach, grupach czy z pojedynczymi uczniami, np. dot. nieobecności, emocji, zdrowia, ciała, przemocy, problemów w domu, alkoholu, narkotyków, papierosów, antykoncepcji. Jeśli problem psychiczny jest poważniejszy, można skorzystać z pomocy BUP (Barne- og ungdomspsykiatrisk poliklinikk) – bezpłatnej poradni psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży, do której może skierować lekarz szkolny, rodzinny, lekarz z helsestasjon lub inny.
Na terenie Norwegii można otrzymać pomoc ze strony polskojęzycznych, certyfikowanych psychologów (Wydział Konsularny dysponuje danymi kontaktowymi), zarówno w sprawach dotyczących dzieci, jak i dorosłych, problemów w rodzinie itd.
W sytuacjach problemowych zalecamy kontakt z prawnikami. Lista prawników, w tym udzielających pomocy w j. polskim: zobacz
W sytuacjach szczególnych dotyczących relacji rodzinnych prosimy o kontakt z Wydziałem Konsularnym: zobacz
Wykaz adwokatów specjalizujących się w sprawach Barnevernet (Urząd Ochrony Praw Dzieci): zobacz
Wszystkie instytucje na terenie Norwegii (szkoła, lekarz, pielęgniarka środowiskowa, psycholog, a nawet sąsiedzi itd.) są zobligowane do zgłaszania zastrzeżeń dotyczących problemów z dziećmi i podejrzeń przemocy ze strony dorosłych, zaniedbań rodzicielskich itd. – Służbom Ochrony Praw Dziecka (BVT), które z chwilą uzyskania takiej informacji zobowiązane są do wszczęcia postępowania wyjaśniającego (Ustawa o ochronie praw dziecka).
W każdej sprawie prowadzonej przez policję, w kontaktach ze szkołą i urzędami pomocy społecznej (oraz Urzędem Ochrony Praw Dziecka) przysługuje darmowa pomoc ze strony tłumacza, na wniosek strony.
Problemy rodzinne
W przypadku separacji i rozpadu pożycia zaleca się kontakt z prawnikiem.
Wszyscy rodzice dzieci poniżej 16 lat są zobowiązani do mediacji w poradni rodzinnej (familievernkontor). Odbywają się one w celu zawarcia umów dotyczących opieki nad dziećmi (kwestie odpowiedzialności rodzicielskiej, miejsca zamieszkania i kontaktu z drugim rodzicem, lub ewentualnej opieki naprzemiennej). Przy podejmowaniu decyzji nadrzędne jest dobro dziecka.
Norweska ustawa nr 47 z dnia 4 lipca 1991 o związkach małżeńskich (Lov om ekteskap: LOV-1991-07-04-47) przewiduje tryb postępowania rozwodowego przed wojewodą (Statsforvalteren ). Warunkiem tego postępowania jest zgoda stron na rozwód i brak konfliktu między nimi oraz rozpad pożycia małżeńskiego potwierdzony rocznym okresem separacji lub udokumentowanym dwuletnim okresem braku kohabitacji.
W sprawach, w których między stronami istnieje spór lub konflikt prawny, małżeństwo może być rozwiązane orzeczeniem sądu (tingrett) w postępowaniu cywilnym.
Lista prawników, w tym udzielających bezpłatnej pomocy prawnej dostępna na stronie: zobacz
Bezpłatne porady na tematy dotyczące pracy, rodziny, zdrowia i migracji można uzyskać także od projektu „Polski Dialog” realizowanego przez fundację „Różnorodność na rynku pracy”: zobacz
Listą psychologów polskojęzycznych dysponuje Wydział Konsularny.
Władza rodzicielska
– czy z mocy prawa przysługuje obojgu rodzicom od chwili urodzenia, jeśli nie kto z niej korzysta ex lege; jaka jest procedura nabycia władzy rodzicielskiej;
Dzieci urodzone 1 stycznia 2020 r. i po tej dacie
Władza rodzicielska przysługuje łącznie obojgu rodzicom. W przypadku rodziców nie mieszkających razem w terminie roku od ustalenia prawa można zadeklarować do Krajowego Rejestru Ludności, że władza będzie wykonywana tylko przez matkę (podstawa: pisemna umowa, zawarta między rodzicami lub orzeczenie sądu). Jeżeli ojciec pragnie przywrócenia praw, wynikających z pełni władzy rodzicielskiej – winien wnieść sprawę do sądu. Sąd wydaje wówczas orzeczenie, w oparciu o najlepiej pojęty interes dziecka.
Rozwiązanie małżeństwa przez rozwód nie wpływa na prawa obojga rodziców do wykonywania władzy rodzicielskiej. Po orzeczonym rozwodzie rodzice, zachowują wspólnie władzę rodzicielską, chyba, że orzeczenie rozwodowe zawiera inne postanowienia w przedmiocie władzy rodzicielskiej lub rodzice zawrą pisemną umowę, na mocy której władza rodzicielska będzie przysługiwała jednemu z rodziców (umowa lub orzeczenie sądu stanowią podstawę do wpisu do Krajowego Rejestru Ludności).
Wykonywanie pełnej władzy rodzicielskiej przez jednego z rodziców, z ograniczeniem władzy rodzicielskiej drugiego rodzica do określonych praw i obowiązków – może nastąpić poprzez zawarcie umowy między rodzicami lub orzeczeniem sądu. Umowa lub orzeczenie sądu, wymagają zgłoszenia i zarejestrowania w Krajowym Rejestrze.
Ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej nie wpływa na ograniczenie obowiązku alimentacyjnego. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obydwojgu rodzicom (niezależnie od tego, czy zamieszkują wspólnie, czy osobno) – obydwoje rodzice zobowiązani są do wyrażenia zgody na wydanie małoletniemu paszportu oraz do podpisania wniosku o paszport dla małoletniego.
Dzieci urodzone przed 1 stycznia 2020 r.
W przypadku rodziców w związku małżeńskim – władza rodzicielska przysługuje łącznie obojgu rodzicom.
W przypadku rodziców nie pozostających w związku małżeńskim, ale mieszkających razem (zameldowanych pod tym samym adresem) – władza rodzicielska przysługuje matce, a ojcu, jeśli złożył oświadczenie o woli wykonywania władzy rodzicielskiej, wobec dziecka urodzonego po 1 stycznia 2006 r. W pozostałych przypadkach władza rodzicielska przysługuje tylko matce.
Odpowiedzialność rodzicielska za dzieci urodzone poza granicami Norwegii:
Władza rodzicielska jest obowiązkiem i prawem rodziców do decydowania w sprawach osobistych dziecka. Osoba lub osoby sprawujące władzę rodzicielską są jednocześnie opiekunem dziecka.
Jeżeli rodzice posiadają władzę rodzicielską, mogą do ukończenia przez dziecko 18 roku życia m.in.:
Władza rodzicielska jest zarejestrowana tylko dla dzieci mieszkających w Norwegii. W sytuacji przesiedlenia się z zagranicy do Norwegii, władza rodzicielska rejestrowana jest zasadniczo w następujący sposób,
Jeśli rodzice pozostają w związku małżeńskim i oboje przeprowadzają się z dzieckiem do Norwegii, władza rodzicielska rejestrowana jest jako wspólna.
Jeśli rodzice nie pozostają w związku małżeńskim , władza rodzicielska rejestrowana jest jako „nieznana”.
Jeśli matka lub ojciec przeprowadza się do Norwegii sam z dzieckiem, władza rodzicielska jest rejestrowana jako nieznana, jeśli nie zostaną przedłożone dokumenty potwierdzające władzę rodzicielską. Jeżeli rodzice są małżeństwem i byli w momencie urodzenia dziecka, władza rodzicielska może zostać zarejestrowana jako wspólna, gdy drugi rodzic również przeprowadzi się do Norwegii.
Warto zmienić dane dot. odpowiedzialności rodzicielskiej, aby nie były wykazywane jako „nieznane”.
Zmiana danych w przedmiocie władzy rodzicielskiej:
może nastąpić poprzez przeslanie do Skateetaten (Fokleregister) jednego z poniższych dokumentów:
– zakończonej umowy o odpowiedzialności rodzicielskiej .
– decyzji UDI stwierdzająca, kto sprawuje władzę rodzicielską.
– wyroku sądu w kraju będącym stroną Konwencji Rady Europy lub Konwencji Haskiej.
– wyrok sądu w Norwegii określającyego, kto powinien sprawować władzę rodzicielską.
Powyższy dokument winien zostać przesłany do:
Skateetaten – Folkeregister (Administracja Podatkowa)
Adres pocztowy: PO Box 9200 – Grenlandia
0134 OSLO
Prawo dziecka do wyrażania opinii
Od 7 roku życia małoletni winien zostać poinformowany o możliwości wyrażenia własnego stanowiska w zakresie opieki i mieć możliwość realizacji tego prawa. Opinia małoletniego jest rozpatrywana stosownie do wieku i dojrzałości małoletniego. Od 12 roku życia małoletni ma prawo do wyrażenia zgody na dobrowolne umieszczenie w rodzinie zastępczej lub placówce poza granicami kraju. Od 15 roku życia małoletni nabywa prawo do występowania w charakterze strony i posiadania pełnomocnika prawnego/zastępcy procesowego.
Ochrona praw dzieci.
w Norwegii jest powołana instytucja Rzecznika Praw Dziecka działającego w obszarze ochrony praw dzieci, jednak nie ma on zdolności sądowej i/lub do rozpatrywania skarg/zawiadomień indywidualnych.
Na etapie postępowania dochodzeniowego zasadniczo brak jest prawa do bezpłatnej pomocy prawnej. Można jednak wystosować wniosek pokrycia przez Barnevernet kosztów związanych z wynajęciem adwokata na spotkanie. BVT ma obowiązek uwzględnienia wniosku rodziców dot. sytuacji od momentu poinformowania rodziców o podjęciu czynności zmierzających do ustanowienia opieki zastępczej nad małoletnim. Rodzic ma prawo do bezpłatnej pomocy prawnej w sytuacji gdy: dziecko zostaje natychmiast odebrane i umieszczone w innym domu (opiece zastępczej interwencyjnej) lub instytucji opiekuńczej (akuttplassering) lub w przypadku przejęcia opieki nad dzieckiem, ponadto – w postępowaniu przed Fylkesnemdą (jako organem odwoławczym od decyzji Barnevernet oraz w postępowaniu przed sądem (tryb odwołania od decyzji Fylkesnemdy). Bezpłatna pomoc adwokata (bezpłatne zastępstwo adwokackie) od momentu wszczęcia postępowania przez BVT może także zostać przyznana przez wojewodę (Statsforvalter), na wniosek strony, w oparciu o kryterium niskich dochodów wnioskującego.
Uprowadzenia rodzicielskie:
Uprowadzenie rodzicielskie przez rodzica posiadającego władzę rodzicielską jest czynem podlegającym w Norwegii odpowiedzialności prawno-karnej.
Wynika to z art. 261 norweskiej Ustawy karnej. Popełnienie przestępstwa z art. 261 Ustawy karnej zagrożone jest kara grzywny lub pozbawienia wolności do lat 2.. Przestępstwo jest ścigane z urzędu, po złożeniu zawiadomienia o przestępstwie.
Najczęstsze nieporozumienia
Norweskie standardy wychowania dzieci różnią się od standardów obowiązujących w Polsce. W Norwegii rodzice i dzieci są uważnie obserwowani. Służby publiczne, urzędy, lekarze, nauczyciele, sąsiedzi czy inne osoby mają obywatelski obowiązek zgłaszania wszelkich podejrzeń o nieprawidłowości w wychowaniu dziecka. Nerwowe reakcje, okazywanie negatywnych emocji, uspokajanie płaczącego dziecka na siłę, jego karcenie czy wymierzanie klapsów są niedopuszczalne i mogą skutkować interwencją Urzędu Ochrony Praw Dziecka (Barnevernet). Norweskie bezstresowe wychowanie stawia w centrum dużą autonomię dziecka w zakresie podejmowania decyzji, dlatego już od przedszkola uczy się go samodzielności. Duży nacisk kładzie się na kształcenie społeczne, przygotowujące do życia socjalnego. Dzieci uczy się o tym, jakie mają prawa i że nie wolno na nie krzyczeć czy podnieść ręki. W szkołach i innych placówkach często przeprowadza się rozmowy mające na celu zbadanie sytuacji rodzinnej i warunków panujących w domu dziecka.
System opieki zastępczej
Rodziny zastępcze w Królestwie Norwegii – zasady kwalifikacji.
Aby zostać rodziną zastępczą w Królestwie Norwegii należy spełnić określone warunki i przejść proces kwalifikacji, który składa się z kilku etapów.
Rodzice zastępczy, aby zapewnić dziecku dobry i bezpieczny dom, muszą mieć stabilną sytuację życiową, zdrowotną i być niekarani. Ich warunki materialne, mieszkaniowe i kontakty społeczne muszą zapewnić dziecku możliwość rozwoju.
W przypadku spełnienia wymaganych kryteriów, przedstawiciel Urzędu ds. Rodzin Zastępczych przeprowadza rozmowę kwalifikacyjną oraz wizytuje miejsce zamieszkania.
O pozytywnej kwalifikacji na rodzinę zastępczą decyduje ostateczna ocena Urzędu ds. Rodzin Zastępczych (Fosterhjemstjenesten).
Proces rekrutacji jest taki sam dla kandydatów spokrewnionych, jak i niespokrewnionych. Jednak przy wyborze rodziny zastępczej dla dziecka, Urząd ma na uwadze jego pochodzenie, religię, język i wartości kulturowe.
Proces wyboru rodzica zastępczego został podzielony na osiem kroków. Są to:
Dane kontaktowe urzędu Bufdir.
Bufdir
Postadresse:
Postboks 2233, 3103 Tønsberg
postmottak@bufdir.no
466 15 000
Źródło:
https://lovdata.no/dokument/SF/forskrift/2003-12-18-1659
https://ny.bufdir.no/fosterhjem/prosess/
Podczas kwalifikacji przeprowadzanej kwalifikacji kandydat na rodzinę zastępczą podlega ocenie w kilku kryteriach:
– osobowość;
Cechy osobowościowe wnioskodawcy oraz jego rodziny muszą wskazywać na osoby pozytywne i cieple w stosunku do dzieci. Wychowanie winno przebiegać w zgodzie z panującymi normami społecznymi – bez uprzedzeń i skrajnych postaw. Wymagane jest zapewnienie dziecku bezpieczeństwa i okazanie troski; komunikatywność w kontakcie z urzędami gminy, biologicznymi rodzicami dziecka oraz innymi instytucjami.
– wiek;
wymóg pełnoletności (najlepiej 25 – 67 lat}
– sytuacja życiowa i czas wolny;
Wnioskodawcy powinni mieć klarowną sytuację rodzinna/partnerską i najlepiej mieszkać wspólnie min. 2 lata; posiadać stałe miejsce zamieszkania. Rodzicem zastępczym można jednakże zostać niezależnie od stanu cywilnego. Nie ma wymogów co do pochodzenia, ani obowiązku posiadania obywatelstwa norweskiego. Oceniana jest zdolność opiekuńcza wnioskodawcy oraz jego otoczenia.
Ocenie podlega ilość czasu, którą rodzice zastępczy będą w stanie poświęcić dziecku. Jeżeli dziecko (z uwagi na wiek lub okoliczności sprawy) wymaga obecności rodzica w domu w większym wymiarze czasowym – rodzic zastępczy może zostać „wykupiony” przez BVT od pracodawcy, tzn. w określonej części etatu będzie mógł przebywać w domu z dzieckiem, jego stosunek pracy będzie zapewniony i otrzyma za czas spędzony w domu z dzieckiem wynagrodzenie zgodnie z umową o pracę.
– warunki mieszkaniowe:
Odpowiednie dla dziecka warunki mieszkaniowe – przybrane dziecko z reguły powinno mieć osobną sypialnię w schludnym domu/mieszkaniu. Wymóg stabilnej sytuacji ekonomicznej.
– umiejętności językowe, komunikacja z urzędami:
Język norweski jest wymagany w stopniu umożliwiającym posługiwanie się nim choćby w placówkach oświatowych. Umiejętność współpracy i komunikacji w języku norweskim z gminą, rodziną dziecka i innymi instytucjami – rodzice zastępczy podlegają nadzorowi podczas pełnienia pieczy nad dzieckiem.
– sieć społeczna i pokrewieństwo;
dziecko powinno mieć zapewnione bezpieczne otoczenie. Można być jego krewnym. Dobre warunki ekonomiczne oraz kontakty społeczne – jeśli dziecko pochodzi z mniejszości etnicznej, powinno mieć możliwość kontaktu z osobami o tym samym pochodzeniu, tak aby zachowało tożsamość narodową, kulturową i religijną
– planowanie dziecka, adopcja;
nie zaleca się planowania własnego dziecka w najbliższej przyszłości, ani podejmowania starań o adopcję. Można posiadać własne dzieci, ale istotne jest potrafić „włączyć” nowe dziecko do rodziny i traktować je równo.
– zdrowie;
wymagany dobry stan zdrowia rodziców zastępczych, brak nałogów. Urząd poprosi lekarza o zaświadczenie o stanie zdrowia kandydata na rodzica zastępczego.
– nienaganna opinia.
Należy przedstawić zaświadczenie o niekaralności oraz pozytywną opinię z policji.
Spełniając wymienione kryteria, można starać się o zakwalifikowanie jako rodzic zastępczy. Urząd może zobowiązać kandydatów do odbycia określonych, darmowych kursów.
Można zostać uznanym za odpowiedniego kandydata, nawet jeśli nie spełnia się wszystkich formalnych wymogów. To ogólny wizerunek kandydata decyduje o tym, czy może on zostać rodzicem zastępczym.
Rekrutacją rodzin zastępczych zajmuje się także Urząd Ochrony Praw Dziecka (Barnevarnet), w ramach prowadzonych, konkretnych spraw dot. małoletnich. Ważnymi czynnikami przy rekrutacji rodzin zastępczych w konkretnej sprawie jest także znajomość ojczystego języka dziecka.
Norweskie realia w zakresie prawa do opieki nad małoletnimi znacząco odbiegają od realiów polskich, a standardy wychowania dzieci różnią się od standardów wyniesionych z Polski. Wiele zachowań w relacjach między rodzicami a dziećmi, prawnie i kulturowo dopuszczalnych w Polsce, w Norwegii może zostać potraktowane jako naruszenie praw dziecka skutkujące surowymi konsekwencjami. Do zachowań, które zgodnie z praktyką są podstawą dla norweskich służb socjalnych do zainteresowania się sytuacją dziecka można zaliczyć np. krzyk czy płacz karconego dziecka – nawet jeśli został wywołany bez użycia przemocy fizycznej, użycie przemocy fizycznej, przebywanie małoletniego pod opieką rodziców nadużywających alkoholu lub zażywających narkotyki, pozostawienie dziecka bez opieki, złe warunki w domu, czy zaniedbania w leczeniu i edukacji.
W Norwegii przypadki niewłaściwych postaw w rodzinach zgłaszane są do Urzędu Ochrony Praw Dziecka (Barnevernet) przez pracowników służb publicznych, szkoły, sąsiadów, pielęgniarki, lekarzy czy też inne zainteresowane osoby. Przy czym organy władzy/administracji państwowej oraz pracownicy szkół, przedszkoli lub służb pedagogiczno-psychologicznych mają obowiązek podjęcia prób poprawy sytuacji dziecka. Do uruchomienia działań przez Barnevernet mogą posłużyć zeznania dziecka.
Głównymi norweskimi instytucjami odpowiedzialnymi za ochronę praw małoletnich jest również, obok Barnevernet działającego na poziomie lokalnym, Ministerstwo ds. Dzieci i Rodziny (Barne- og familiedepartementet) oraz Urząd ds. Dzieci, Młodzieży i Rodzin (Barne, ungdoms, og familiedirektoratet – Bufdir). Zakres odpowiedzialności Barnevernet regulowany jest przez Ustawę o ochronie praw dziecka z dn. 17 lipca 1992 r. (Barnevernloven, Lov av 17 juli 1992 nr 100) oraz Ustawę o postępowaniu administracyjnym i administracji publicznej (Forvaltningsloven). Barnevernet jest zobowiązane natychmiast zbadać sytuację dziecka, przeprowadzić postępowanie sprawdzające najpóźniej 3 miesiące od otrzymania zgłoszenia, zastosować niezbędne środki zapobiegawcze nie później niż 6 tygodni od zakończenia postępowania sprawdzającego. Może także wezwać rodziców na rozmowę sprawdzającą lub wysłać zawiadomienie o wizycie w domu np. w asyście policji. Należy pamiętać, że rodzice mają prawo do wglądu do raportu dotyczącego sprawy. Ostatecznym środkiem, który może być zastosowany przez Barnevernet, jest umieszczenie dziecka poza domem rodzinnym, które może nastąpić także bez zgody rodziców, w oparciu o decyzję Komisji Wojewódzkiej (fylkesnemnda). Rodzice mają prawo być obecni w trakcie rozpatrywania sprawy przez Komisję Wojewódzką, ale nie podczas narady i głosowania. Odwołanie od decyzji Komisji można wnieść do sądu I instancji.
Organem odwoławczym w zakresie skarg i wniosków o przeprowadzenie czynności kontrolnych w ramach uprawnień nadzorczych nad BVT jest wojewoda (Statsforvalteren) (w postępowaniu administracyjnym).
Podkreślenia przy tym wymaga, że samo posiadanie statusu cudzoziemca nie zwalnia od odpowiedzialności przed miejscowym prawem na równi z obywatelami tego kraju i nie daje podstaw domagania się uprzywilejowanego traktowania, decyduje bowiem prawo pobytu dziecka i rodziców.
Kontakt z Barnevernet
Ustawa o ochronie dzieci (Barnevernloven) reguluje, kiedy Urzędu Ochrony Praw Dziecka (Barnevernet) może przejąć opiekę nad dzieckiem bez zgody rodziców. Ustawa opisuje różne formy poważnego zaniedbania, które mogą stanowić podstawę do przejęcia opieki. Dotyczy to między innymi:
W sytuacji, gdy Barnevernet zacznie interesować się rodziną lub też dziecko trafi do pieczy zastępczej, adwokaci radzą:
Bezpłatna pomoc adwokata (bezpłatne zastępstwo adwokackie) od momentu wszczęcia postepowania przez BVT może także zostać przyznana przez wojewodę (Statsforvalteren ), na wniosek strony, w oparciu o kryterium niskich dochodów wnioskującego.
Więcej informacji znajduje się w broszurze informacyjnej Urzędu Ochrony Praw Dziecka (Barnevernet) na stronie Ministerstwo ds. Dzieci i Rodziny (broszura zamieszczona jest także w języku polskim): zobacz
Często bardzo ważna w postępowaniu przed BVT jest pomoc ze strony psychologa (najlepiej – pomoc ze strony polskojęzycznego psychologa, znającego problematykę dwukulturowości).
Dostęp do pomocy prawnej
W Norwegii istnieje system darmowej pomocy prawnej (fri rettshjelp) , który umożliwia udzielanie bezpłatnej pomocy prawnej, w określonych dziedzinach prawa, osobom będącym w trudnej sytuacji finansowej.
Darmowa pomoc prawna polega na pokryciu przez państwo większości kosztów związanych z uzyskaniem pomocy adwokackiej. Systemem darmowej pomocy prawnej zarządza Urząd wojewódzki, czyli Statsforvalteren. Usługa ta świadczona jest w wielu formach, takich jak darmowa porada prawna, darmowe prowadzenie sprawy czy zwolnienie z opłaty sądowej. W systemie tym klient ponosi jedynie część kosztów pomocy prawnej (wkład własny – egenandel), a reszta kosztów pokrywana jest z funduszy państwowych – do określonej wysokości, przyznanej przez wojewodę. Nie wszystkie osoby w trudniej sytuacji finansowej mają prawo do darmowej pomocy prawnej. Przysługuje ona tylko w niektórych sprawach ocenianych przez państwo jako wyjątkowo ważne. Każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie, a kryteria przyznawania darmowej pomocy są surowe i dotyczą między innym wysokości zarobków oraz stanu majątkowego.
Darmowa pomoc prawna dzieli się na:
Obecnie maksymalna wysokość aktywów i dochodów rocznych, kwalifikująca do otrzymania darmowej pomocy prawnej wynosi:
Bez względu na wysokość dochodu i wartości majątku darmowa pomoc prawna przysługuje m.in. w sprawach imigracyjnych czy dotyczących opieki nad dziećmi i Barnevernet.
Wkład własny: jeżeli osobisty lub gospodarstwa domowego roczny dochód brutto jest większy od kwoty 100.000 NOK, należy uiścić wkład własny (egenandel) w wysokości 1085 NOK. W przypadku udzielania wtórnej pomocy prawnej, obowiązujący wkład własny wynosi 25% poniesionych kosztów, jednak nie może przekroczyć wartości 8680 NOK.
Nie każdą sprawę można załatwić w ramach darmowej pomocy prawnej. Z oferty wyłączone są te kwestie, które da się załatwić przy pomocy tak zwanej instancji przesądowej, jaką jest Rada Rozjemcza (Forliksrådet). Są to np.: spory o niewypłacone świadczenie urlopowe lub nadgodziny, za niskie stawki godzinowe itp.
Priorytetowymi rodzajami spraw, które według właściwego urzędu, kwalifikują się do darmowej pomocy prawnej są m.in.:
Przed podjęciem decyzji, do kogo zwrócić się po pomoc prawną, należy sprawdzić, czy dany prawnik posiada licencję (Tilsynsrådet). Tylko ona jest gwarancją rzetelności usług. Celem otrzymania pomocy w formie bezpłatnego zastępstwa adwokackiego należy zwrócić się do wojewody (Statsforvaleren ), który może przyznać zainteresowanemu środki na darmowego adwokata z urzędu (Advokatbisnad). Dlatego należy złożyć wniosek o bezpłatną pomoc prawną za pośrednictwem jego strony (statsforvalteren.no ).
Informacje nt. darmowej pomocy prawnej z urzędu znajdują się na stronach:
Istnieje także możliwość skorzystania a z pomocy innych instytucji, świadczących bezpłatną pomoc prawną, jak Fri rettshjelp (bezpłatna pomoc prawna kancelarii prawnej komuny) lub www.foreninger.uio.no – Jussbuss, bezpłatna pomoc prawna świadczona przez studentów prawa UiO.
Norweskie urzędy:
Lista organizacji polonijnych w Norwegii
Pomoc w edukacji w j. polskim: zobacz
Lista kontaktów w Polsce
|
Instytucja |
Dane kontaktowe |
|
Ministerstwo Spraw Zagranicznych Departament Konsularny |
Adres: Al. Szucha 23, 00-580 Warszawa Telefon: (22) 523-90-00 Strona internetowa: www.gov.pl/web/dyplomacja Telefon: (22) 523-94-44 E-mail: DK.Sekretariat@msz.gov.pl, |
|
Ministerstwo Sprawiedliwości Departament Spraw Rodzinnych i Nieletnich |
Adres: Al. Ujazdowskie 11, 00-950 Warszawa Telefon: (22) 239-07-40 Strona internetowa: zobacz |
|
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej Departament Polityki Rodzinnej |
Adres: ul. Nowogrodzka 1/3/5, 00‐513 Warszawa Telefon: (22)250-01-08 Strona internetowa: www.gov.pl/web/rodzina Telefon: (22) 461-60-60 E-mail: sekretariat.dsr@mrpips.gov.pl |
|
Rzecznik Praw Dziecka |
Adres: ul. Chocimska 6, 00-791 Warszawa Telefon: (22) 583-66-00 Dziecięcy Telefon Zaufania: 800-12-12-12 E-mail: rpd@brpd.gov.pl Strona internetowa: www.brpd.gov.pl |
|
Rzecznik Praw Obywatelskich |
Adres: Al. Solidarności 77, 00-090 Warszawa Telefon: (22) 551-77-00 Infolinia: 800-676-676 E-mail: biurorzecznika@brpo.gov.pl Strona internetowa: www.rpo.gov.pl |
|
Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie |
Telefon: (22) 599-71-20 E-mail: sekretariat@wcpr.pl Strona internetowa: www.wcpr.pl |
|
Zielona Linia (udziela pomocy w zakresie usług rynku pracy i dostępnych świadczeń) |
Adres: Centrum Informacyjno-Konsultacyjne Służb Zatrudnienia Zielona Linia, ul. Trawiasta 20b, 15-161 Białystok Telefon: 19524 (Infolinia) E-mail: biuro@zielonalinia.gov.pl Strona internetowa: www.zielonalinia.gov.pl |
|
Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą |
Adres: ul. Kielecka 43, 02-530 Warszawa Telefon: (22) 469-11-26 E-mail: sekretariat@orpeg.pl Strona internetowa: www.orpeg.pl |
|
Warszawski Ośrodek Interwencji Kryzysowej |
Adres: ul. 6-go Sierpnia 1/5, 02-843 Warszawa Telefon: (22) 855-44-32 E-mail: sekretariat@woik.waw.pl Wykaz ośrodków interwencji kryzysowej dla poszczególnych województw: zobacz |
|
Stowarzyszenie Polski Komitet Narodowy Funduszu Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci – UNICEF |
Adres: ul. Rolna 175 D, 02-729 Warszawa Telefon: (22) 568-03-00 E-mail: unicef@unicef.pl Strona internetowa: www.unicef.pl |
|
Ogólnopolski telefon dla ofiar przemocy w rodzinie „Niebieska Linia” |
Telefon: 800-120-002 Strona internetowa: zobacz |
|
Komitet Ochrony Praw Dziecka |
Adres: ul. Oleandrów 6, III piętro, 00-629 Warszawa Telefon: (22) 626-94-19 E-mail: kopd@kopd.pl Strona internetowa: www.kopd.pl |
