Łotwa

System opieki społecznej

Osoba poszkodowana lub potrzebująca opieki zwraca się z podaniem do służby socjalnej właściwej ze względu na swoje miejsca zamieszkania. Służba ta może skierować taką osobę do Centrum kryzysowego. Centrum kryzysowe jest to instytucja ds. psycho-rehabilitacji, działająca przy Departamencie Dobrobytu przy samorządzie m. Rygi (są również ośrodki regionalne działające przy innych samorządach) świadcząca usługi i udzielająca informacji dzieciom, rodzinom z dziećmi, kobietom w ciąży, które znalazły się w sytuacji kryzysowej. Centrum kryzysowe może zapewnić opiekę zawodowego psychologa w okresie do 6 miesięcy.

W ramach Centrum działa telefon zaufania (24 h na dobę), który pomaga w sytuacjach kryzysowych, udzielając informacji i kierując do odpowiednich instytucji. Jednym z zadań Centrum jest również prowadzenie kampanii informacyjnych dotyczących możliwości uzyskania pomocy.

W Rydze działa Centrum kryzysowe dla dzieci i młodzieży (w wieku od 1,5 do 18 lat, 30 miejsc stacjonarnych), gdzie pracują psycholodzy i pracownicy służby socjalnej, adres: ul. Maskavas 178, Riga, LV-1019, tel. +371 28855596 67848107. Drugie Centrum kryzysowe  „Burtnieks”, które działa przy Czerwonym Krzyżu na Łotwie, zabezpiecza pomoc dla rodziców z dziećmi (51 miejsc), adres Burtnieku iela 37, Rīga, LV – 1084, tel. +371 67202737, 27338389.

Działają także regionalne instytucje pomocowe i programy socjalne (właściwe według miejsca zameldowania), które przeznaczone są dla dzieci niepełnosprawnych, dla dzieci z zaburzeniami zachowania, dla dzieci głuchych. W przypadku ciężkiej choroby służba socjalna przydziela asystenta.  

Kompetencje organów opieki społecznej i sądów

Dziecko może zostać oddzielone od rodziny, jeżeli:

• życie, zdrowie lub rozwój dziecka jest poważnie zagrożone z powodu przemocy lub istnieją uzasadnione podejrzenia dotyczące przemocy wobec dziecka, a także z powodu braku opieki lub warunków domowych (środowisko społeczne);

• dziecko poważnie zagraża swojemu zdrowiu lub rozwojowi przez używanie alkoholu, środków odurzających lub toksycznych;

• dziecko popełniło przestępstwo.

Dziecko zostaje oddzielone od rodziny, jeżeli nie jest możliwe wyeliminowanie niekorzystnych warunków dla rozwoju dziecka podczas pozostawania w rodzinie. Eksmisja rodziny z pomieszczeń mieszkalnych nie może być powodem oddzielenia dziecka od rodziców.

W przypadku, gdy dziecko jest oddzielone od swojej rodziny, jest ono objęte opieką poza rodziną przez opiekuna lub rodzinę zastępczą. Opieka poza rodziną w placówce opiekuńczej jest świadczona tylko w przypadkach, gdy opieka z opiekunem lub rodziną zastępczą nie jest odpowiednia dla konkretnego dziecka. Dziecko pozostaje w placówce opiekuńczej, dopóki opiekun lub rodzina zastępcza nie zapewni mu odpowiedniej opieki. Dzieci z tej samej rodziny nie są rozdzielane, za wyjątkiem szczególnych przypadków, gdy dzieje się to w interesie dzieci.

Jeżeli policja oddzieli dziecko od rodziny, a decyzja dotycząca jego opieki poza domem nie zostanie podjęta, policja może odmówić rodzicom, rodzeństwu, dziadkom i osobom, z którymi dziecko od dawna mieszka, udzielenia informacji o miejscu pobytu dziecka. Jeżeli dziecko jest oddzielone od rodziny i decyzja dotycząca jego opieki poza domem nie została jeszcze podjęta, instytucja opieki nad dzieckiem, instytucja edukacyjna, instytucja medyczna lub instytucja rehabilitacji społecznej może zabronić rodzicom i rodzeństwu dziecka, dziadkom i osobom, z którymi dziecko mieszkało spotkania z dzieckiem w przypadku jeśli szkodziłoby to zdrowiu, rozwojowi i bezpieczeństwu dziecka lub stanowiłoby zagrożenie dla dziecka.

Policja ustnie może ogłosić decyzję o odmowie wyjawienia miejsca pobytu dziecka i nie później niż następnego dnia roboczego powiadomić sąd sierocy, który jest właściwy do podjęcia decyzji o zakończeniu opieki nad dziećmi. Po otrzymaniu tych informacji sąd sierocy podejmuje decyzję o zakończeniu przez rodziców opieki nad dzieckiem nie później niż następnego dnia roboczego. Sąd Sierocy, po podjęciu decyzji o oddzieleniu dziecka od rodziny, niezwłocznie informuje o tym miejską służbę socjalną lub osobę delegowaną przez gminę. W takich przypadkach miejska służba społeczna wraz z innymi instytucjami miejskimi, rodzicami dziecka i instytucjami ochrony dziecka opracowuje program wsparcia i pomocy dla rodziny.

Przy oddzielaniu dziecka od rodziny sąd sierocy zapewnia ochronę jego osobistych interesów oraz praw, a jeśli dziecko zostanie przekazane przedstawicielowi sądu sierocego w celu podjęcia dalszych działań powrót do kraju zamieszkania – zabranie dziecka do centrum kryzysowego lub w inne bezpieczne warunki, jeśli nie jest możliwe natychmiastowe odesłanie dziecka do kraju zamieszkania.

Jeżeli rodzic dziecka lub inna osoba, która dziecko nielegalnie wywiozła lub zatrzymała, lub bliscy krewni dziecka mogą zagrozić nakazowi powrotu dziecka do kraju, w którym zamieszkuje, dalsze egzekwowanie prawa i przygotowanie dziecka do powrotu do kraju, w którym przebywa miejsce zamieszkania, sąd sierocy podczas transportu dziecka do centrum kryzysowego lub w innych bezpiecznych miejsc, może:

• odmówić powiadomienia tych osób o miejscu pobytu dziecka;

• zabronić tym osobom spotkania z dzieckiem oraz zabrania dziecka z centrum kryzysowego.