Przewodnik prawny dla polskiej rodziny za granicą

Przewodnik prawny dla polskiej rodziny za granicą

Islandia

Najważniejsze informacje

Szkoła

Model edukacji

System edukacji na Islandii podzielony jest na 4 etapy:

  • Leikskóli – przedszkole dla dzieci poniżej 6 lat,
  • Grunnskóli – szkoła obowiązkowa (podstawowa + gimnazjum) dla dzieci w wieku 6-16 lat,
  • Framhaldsskóli – szkoła średnia dla młodzieży w wieku od 16 lat, trwająca 3 lata,
  • Háskóli – szkoła wyższa dla osób w wieku powyżej 18 lat.

Główną zasadą systemu edukacji w Islandii jest równe prawo do edukacji niezależnie od płci, sytuacji finansowej, miejsca zamieszkania, pochodzenia, religii, ewentualnego inwalidztwa. Wszyscy mają zagwarantowaną bezpłatną naukę również w szkole średniej i wyższej. Za szkołę średnią i wyższą pobierana jest jednorazowa, coroczna opłata. Tradycyjnie szkoły są tworzone przez sektor publiczny, istnieje kilka szkół prywatnych, które są także dofinansowywane przez państwo.

Przedszkole pomaga dzieciom w lepszym i szybszym rozwoju, a także przygotowuje dzieci do nauki i prawidłowego funkcjonowania w szkole. Przedszkolaki uczą się przez zabawę. Podobnie jak z przedszkolami na Islandii, również szkoły podstawowe są objęte rejonizacją. W Reykjaviku jest 39 szkół podstawowych, które przyjmują dzieci na bieżąco zgodnie z ich miejscem zamieszkania. Należy jednak pamiętać, że zapisy do przedszkola, ze względu na dużą liczbę chętnych, dokonywane są nawet z dwuletnim wyprzedzeniem.

W obowiązkowej szkole uczniowie przygotowują się do życia i pracy w cały czas rozwijającym się demokratycznym społeczeństwie. Program nauczania opiera się na tolerancji, wartościach chrześcijańskich i przesłankach demokratycznych. Naukę w szkole średniej mogą podjąć osoby, które ukończyły obowiązkową szkołę lub skończyły 18 lat. W szkole tej uczniowie otrzymują pomoc w wyborze odpowiednich dla nich zajęć i przedmiotów zgodnych z predyspozycjami. Głównym celem jest przygotowanie uczniów do życia i pracy w demokratycznym społeczeństwie przez stworzenie odpowiednich warunków umożliwiających naukę i indywidualny rozwój. Średnia szkoła umożliwia uzyskanie kwalifikacji zawodowych, jak również przygotowuje uczniów do dalszej nauki.

Uniwersytety prowadzą projekty badawcze, a także oferują edukację na poziomie wyższym.

Celem edukacji dorosłych jest umożliwienie nauki osobom bez względu na ich wiek, płeć, miejsce zamieszkania, zawód i wykształcenie. Ogólnoświatowa myśl „nauki przez całe życie” jest realizowana przez tworzenie szkół uzupełniających i zajęć rozwijających zainteresowania. Nauka jest obowiązkowa od 6. do 16. roku życia.

Długość roku szkolnego, minimalną liczbę godzin nauki oraz przedmioty obowiązkowe są z góry narzucone przez ministerstwo. Rok szkolny trwa od ok. 20 sierpnia do ok. 6 czerwca.

W roku jest minimum 170 dni lekcyjnych. Nauka trwa 5 dni w tygodniu, a godziny, w których uczniowie się uczą to sprawa wewnętrzna szkoły. Dzień szkolny nie może trwać dłużej niż 8 godzin.

Prawo nakazuje rodzicom dopilnowanie, aby dziecko zostało zapisane do szkoły i uczęszczało do niej. Także władze lokalne mają obowiązek to kontrolować.

We wrześniu 2020 r. rozpoczęła działalność Szkoła Polska im. Jana Pawła II przy Ambasadzie RP w Reykjaviku. Daje to możliwość obywatelom RP przebywającym w Republice Islandii na zapisanie dzieci do polskiej szkoły i dzięki temu – podtrzymywanie i rozwijanie tożsamości i kultury polskiej także wśród najmłodszego pokolenia.  

Nauczanie języka polskiego oraz wiedzy o Polsce odbywa się także w mniejszych ośrodkach – m.in. Selfoss, Akureyri, Egilstaðir czy Reyðarfjörður

Poziomy i program nauczania

Szkoła obowiązkowa składa się z dwóch poziomów (podstawowy i niższy średni), czyli polska szkoła podstawowa i gimnazjum. Nie ma jednak wyraźnej granicy między tymi dwoma etapami nauki. Prowadzone są one w tej samej szkole. Do szkoły obowiązkowej nie ma specjalnych egzaminów. Przyjmowane są wszystkie sześciolatki.

Władze lokalne odpowiadają za naukę dzieci w wieku 6-16 lat. Płacą nauczycielom za nauczanie, a także za specjale szkolenia, uruchamiają szkoły, organizują nauczanie dzieci w szpitalach i dziecięcych oddziałach psychiatrycznych. Szkoły są zobowiązane do dostosowania nauczania do indywidualnych zdolności i możliwości uczniów. Uczniowie maja prawo do uczęszczania do szkoły w miejscu zamieszkania.

Szkoła obowiązkowa jest podzielona na 10 klas. Najbardziej powszechne są trzy typy szkół: szkoła, która ma wszystkie 10 klas, szkoła z klasami od 1 do 7 i szkoła z klasami od 8 do 10. Szkoły z klasami od 8 do 10 to często szkoły łączone, uczęszczają do niej uczniowie z więcej niż jednej szkoły w rejonie, które mają klasy od 1 do 7. Rozmiar szkół ogromnie się różni. Największe szkoły są w stolicy i na jej obrzeżach, liczą około 800 uczniów. Poza Reykjavíkiem, w obszarach wiejskich, szkoły liczą czasem 10 osób. Połowa szkół ma około 100 uczniów. Szkoła obowiązkowa jest koedukacyjna, uczęszczają wspólnie do niej chłopcy i dziewczęta. Szkoły z miejsc bardziej zurbanizowanych muszą czasem dzielić równolatków na więcej klas, a uczniowie muszą chodzić na lekcje na zmiany. W szkole często organizowane są świetlice. Niektóre władze lokalne organizują dla uczniów zajęcia po lekcjach, aby mogły dodatkowo się uczyć, bawić i rozwijać swoje zainteresowania.

Program nauczania

Ministerstwo wydaje specjalny Krajowy Program Nauczania dla szkół, w którym definiowane są główne cele edukacyjne, ogólny program nauczania, obowiązkowa siatka godzin, kalendarz roku szkolnego, określa obowiązki szkół i personelu w nich pracującego. Personel szkolny ma obowiązek stworzenia własnego rozkładu zajęć, bazując na ogólnym programie nauczania.

W szkole obowiązkowej jest 10 klas. Do szkoły należy organizacja kalendarza szkolnego, umożliwiającego zrealizowanie obowiązkowej siatki godzinowej, ocenianie uczniów, organizacja zajęć dodatkowych. Liczba godzin w szkole jest dostosowana do wieku uczniów.

Jeżeli chodzi o siatkę godzin, orientacyjnie wygląda ona następująco dla poszczególnych klas:

  • 1-4: 30 godzin
  • 5-7: 35 godzin
  • 8-10: 37 godzin

W ciągu 10 lat w szkole są prowadzone zajęcia według następujących proporcji:

  • islandzki: 19%
  • matematyka: 17%
  • nauki przyrodnicze: 9%
  • nauki społeczne: 10%
  • wychowanie fizyczne: 10%
  • zajęcia humanistyczne i artystyczne: 11%
  • języki obce: 1%
  • technologie informatyczne i komunikacyjne: 6%
  • zajęcia praktyczne: 3%

Pierwszych pięciu przedmiotów uczniowie uczą się przez cały okres 1-9 klasy. Pozostałe przedmioty wprowadzone są stopniowo. W ostatnich trzech klasach wszyscy mają język islandzki, matematykę, język angielski oraz duński, nauki przyrodnicze, nauki społeczne, zajęcia praktyczne, wychowanie fizyczne i zajęcia wybieralne.

Ocenianie

Nauczyciele i szkoły samodzielnie organizują egzaminy i inne formy sprawdzenia wiedzy, najczęściej pisemnie. Nie ma jednego przyjętego systemu oceniania, oceny może być wyrażona cyfrą, literą i kolorem, albo ocena może być opisowa pisemna lub ustna. Raporty na temat uczniów są opracowywane regularnie co pewien czas oraz na koniec każdego roku szkolnego.

W ostatnim dziesięcioleciu uczniowie w ostatnim roku swojej nauki zdają ogólnokrajowy egzamin z islandzkiego i matematyki, angielskiego i duńskiego. Wystawiane są oceny 1-10, przy czym 10 to ocena najwyższa. Celem tych egzaminów jest po pierwsze sprawdzenie stanu wiedzy uczniów po szkole podstawowej, a po drugie pomoc uczniom w wyborze typu zajęć w szkole średniej. Po ukończeniu szkoły obowiązkowej uczniowie otrzymują świadectwo, na którym są ostateczne oceny ze wszystkich przedmiotów ukończonych w 10. klasie i z egzaminu końcowego.

W klasach 4-7 są przeprowadzane dwa ogólnokrajowe egzaminy sprawdzające z islandzkiego, matematyki i angielskiego.

Nauczyciele

W pierwszym etapie szkoły obowiązkowej w klasach 1-4 jeden nauczyciel naucza w jednej klasie z większości przedmiotów. W klasach 5-10 nauczyciele uczą jednego lub kilku przedmiotów w różnych klasach. Nauczyciele mogą nie kontynuować przedmiotu w danej klasie w roku następnym. Nauczyciel uczący w szkole obowiązkowej musi mieć zdaną maturę lub egzamin jej równoważny i 3-letnie (lub 4-letnie w trybie zaocznym) studia nauczycielskie i studia magisterskie. Nauczycielami na etapie szkoły podstawowej mogą również podjąć absolwenci jakiegokolwiek uniwersytetu z tytułem BA lub BS (studia 3- lub 4-letnie) z praktyką nauczycielską trwająca jeden rok lub semestr.

Nauczyciele są zatrudniani przez władze lokalne na cały lub pół etatu. Corocznie są organizowane specjalistyczne kursy, które podnoszą kwalifikacje nauczycielskie. Uczestnictwo w tych kursach nie jest obowiązkowe.

Procedura naboru dziecka do szkoły

Żeby zapisać dziecko do szkoły, rodzic powinien stawić się osobiście z dzieckiem w szkole odpowiedniej do miejsca zamieszkania lub zapisać je online. Wymagane jest posiadanie islandzkiego numeru personalnego dziecka (kennitala).

Wszystkie rejestracje wykonuje się w systemie internetowym, za pomocą elektronicznego identyfikatora na stronie danej gminy, w której każda szkoła lub przedszkole ma swoją stronę. Niektóre prywatne szkoły i przedszkola mają własne formularze i strony internetowe.

Rok szkolny

Szkoła rozpoczyna się w przedostatni czwartek lub piątek sierpnia, a kończy się w pierwszym tygodniu czerwca. Każda szkola ustala dokładny dzień rozpoczęcia i zakończenia nauki. Przedszkola mają przerwę w lipcu. Pierwsze ferie zimowe są najczęściej w ostatni weekend października od czwartku do poniedziałku, czyli 3 dni szkolne wraz z weekendem. Drugie ferie zimowe są zazwyczaj w ostatni weekend lutego od czwartku do wtorku, czyli 3 dni szkolne wraz z weekendem. Szkoły średnie maja zupełnie inne przerwy i każda ustala indywidualnie. Niektóre szkoły średnie mają 2 semestry, a niektóre maja trymestry.

Obowiązki i prawa ucznia

Co do zasady prawa i obowiązki rodzica lub opiekuna dziecka są zbliżone do uregulowań polskich.

Obowiązki i prawa rodzica

Co do zasady prawa i obowiązki rodzica lub opiekuna dziecka są zbliżone do uregulowań polskich.

Rodzic ma obowiązek informować szkołę o nieobecności dziecka. Jeżeli nieobecność nie jest spowodowana chorobą, należy zadzwonić do szkoły (jeżeli rodzice chcą np. zabrać dziecko na wakacje w ciągu roku szkolnego). Na podkreślenie zasługuje obowiązek uczestnictwa w wywiadówkach szkolnych.

Kontakt z nauczycielem odbywa się poprzez ogólnokrajowy program internetowy, gdzie każde dziecko ma swój login, ale także rodzic ma wgląd do ocen, notatek od nauczyciela, może sprawdzić jakie są prace domowe itp. Rodzic może mieć bardzo dobrą komunikację z nauczycielem i szkołą poprzez ten program.

System wsparcia szkolnego

Uczniowie niepełnosprawni oraz uczniowie o specjalnych potrzebach mają prawo do specjalnego asystenta w szkole. Uczniowie niepełnosprawni uczą się wspólnie z dziećmi zdrowymi lub oddzielnie, w zależności od stopnia niepełnosprawności dziecka. Władze wydają materiały edukacyjne, nadzorują prace szkół i postępy uczniów, otaczają uczniów opieką specjalistyczną: doradców i psychologów.

Na Islandii większość dzieci w wieku 6-16 lat bierze udział w zorganizowanych zajęciach społeczno-rekreacyjnych. Wyniki badań wskazują, że zajęcia te mają pozytywny wpływ na życie dzieci i młodzieży.

Świetlice dla dzieci w wieku 6-9 lat, działają przy większości szkół podstawowych. W semestrze zimowym otwarte są po zakończeniu zajęć szkolnych do godziny 17, a w semestrze letnim i w okresie wakacji często otwarte są w dni powszednie od 8 do 17. Za pobyt dzieci w świetlicach płaci się dodatkowo. Świetlice oferują urozmaicone zajęcia rekreacyjne, w których kładziony jest nacisk na indywidualne zdolności dzieci oraz na spokojną, bezpieczną i pełną szacunku atmosferę. Centra młodzieżowe, dla dzieci i młodzieży w wieku 10-16 lat, działają przy większości szkół podstawowych na Islandii. Dla grup wiekowych 10-12 lat oferowane są różnorodne zajęcia rekreacyjne i/lub zajęcia grupowe, raz lub więcej razy w tygodniu. Dla grup wiekowych 13-16 lat centra młodzieżowe są ważnym miejscem spotkań, które spełnia ich potrzebę uczestnictwa w urozmaiconych zajęciach rekreacyjnych i spędzania czasu z rówieśnikami w bezpiecznym otoczeniu. Informacje o godzinach otwarcia można znaleźć na stronach internetowych centrów. Podstawowa działalność centrów młodzieżowych jest nieodpłatna. Niektóre gminy przyznają dotacje, wspierające udział dzieci i młodzieży w zajęciach sportowo-rekreacyjnych. Karta rekreacyjna to dotacja dla dzieci i młodzieży w wieku 6-18 lat, które mają adres zameldowania w Reykjaviku. Rodzice mogę przydzielić kwotę równą 25.000 kr. miesięcznie na dziecko, opłacając w ten sposób jego udział w zajęciach lub treningach. Przydziału dokonuje się na stronie http://rafraen.reykjavik.is

W czym pomogą lokalne władze

Program nauczania stanowi, że „właściwe tłumaczenie jest niezbędne, by zabezpieczyć, by informacje i rady dla rodziców i uczniów dotarły do nich”. Paragraf 18 prawa o szkołach podstawowych stanowi, że „w przypadku rodziców, którzy nie mówią po islandzku lub używają języka migowego szkoła ma zapewnić pomoc tłumacza, by zapewnić odpowiedni przepływ informacji” (Prawo o szkołach podstawowych nr 91/2008).

Rodzicom przysługuje tłumacz na ogólnych zebraniach rodziców (dwa razy w roku), jeśli rodzice nie mówią lub słabo mówią po islandzku. Można również korzystać z tłumacza przez telefon, jeśli zajdzie taka potrzeba, w przypadku nagłych wypadków.

Najczęstsze nieporozumienia

Najczęstsze problemy polskich rodziców to komunikacja ze szkołą, szczególnie jeżeli żadne z rodziców nie mówi ani po angielsku, ani po islandzku. Dzieci mają również problem z uczeniem się w nowym języku, jeżeli rodzice nie potrafią w żaden sposób pomóc im w pracach domowych.

Wychowanie
 

Obowiązki rodzica

Rodzice ponoszą odpowiedzialność za warunki socjalne dzieci, są zobowiązani do ochrony dzieci przed przemocą fizyczną i psychiczną, mają dbać o zaspokajanie wszystkich potrzeb dziecka i podejmować decyzje o wyborze miejsca zamieszkania, szkoły, czy zajęć pozalekcyjnych.

Przykładowo, zgodnie z regulacjami lokalnymi:

  • dziecko w wieku 6 lat ma obowiązek zacząć naukę w szkole podstawowej/ grunnskóli,
  • dziecko w wieku 7 lat może jeździć na rowerze bez opieki na drodze przeznaczonej dla pojazdów,
  • dziecko w wieku 8 lat może samo bez opieki korzystać z pływalni,
  • dziecko w wieku 12 lat ma prawo wyrażania swoich opinii w kwestiach: wiary, adopcji, leczenia, obywatelstwa, zmiany imienia lub nazwiska, wszelkich decyzjach podejmowanych przez urząd reprezentujący sprawy dzieci.

System świadczeń socjalnych

Zasiłek rodzinny (Barnabætur) to dodatek dla osób mających dzieci, który jest wypłacany cztery razy w roku. Wysokość zasiłku uzależniona jest od dochodów rodziców lub prawnych opiekunów dziecka, liczby dzieci oraz tego, czy jest to rodzic samotny, czy też nie. Generalnie samotni rodzice otrzymują wyższy zasiłek niż małżeństwa.

Zasiłek rodzinny jest wypłacany na dzieci do 18. roku życia do końca roku, w którym osiągają wiek 18 lat. Po rozwodzie ten rodzic, u którego mieszka dziecko, otrzymuje zasiłek rodzinny. Do czasu zakończenia sprawy rozwodowej, wypłaty pozostają bez zmian.

Obywatele państw EOG pracujący na Islandii, posiadają prawo do zasiłku rodzinnego względem dzieci, które są na ich utrzymaniu, a które mieszkają w innym państwie EOG. O taki zasiłek należy ubiegać się indywidualnie. Informacje o zasiłku rodzinnym i odpowiednie formularze znajdują się na stronie Urzędu Podatkowego: www.rsk.is.

Pomoc finansowa

Jeśli osoba nie jest w stanie utrzymać siebie lub swojej rodziny, może szukać pomocy w Urzędzie Pomocy Społecznej w swojej gminie. Można ubiegać się o pomoc finansową z powodu czasowych trudności, na przykład rozwodu lub bezrobocia (również wtedy, kiedy posiada się prawa do zasiłku dla bezrobotnych).

Dodatek do wynajmu (Húsaleigubætur)

Można ubiegać się o dodatek do wynajmu w Urzędzie Pomocy Społecznej w swojej gminie. Czy dodatek do wynajmu zostanie przyznany zależy od wysokości czynszu, zarobków i wielkości rodziny. Informacje o dodatku do wynajmu można znaleźć w broszurze „Pierwsze kroki na Islandii” w gminnym Urzędzie Pomocy Społecznej oraz Ministerstwie Spraw Socjalnych, www.velferdarraduneyti.is.

Problemy wychowawcze

Polscy rodzice w razie zainteresowania miejscowych instytucji powinni spokojnie i rzeczowo prowadzić z nimi komunikację, udzielać wyjaśnień w sposób możliwie jasny, klarowny, nie nacechowany emocjonalnie, odnosić się do faktów, a nie do opinii, przemyśleń i wrażeń.

Na Islandii obowiązuje ustawa o ochronie dzieci, a jej rolą jest zapewnienie im bezpieczeństwa oraz miejsca zamieszkania i życia w odpowiednich warunkach. W wymienionej ustawie w wyraźny sposób zaznaczono, że wszystkie osoby postronne oraz te pracujące z dziećmi, zobowiązane są do zgłaszania policji lub urzędowi ds. ochrony dzieci przypadków zaistnienia podejrzenia, że dziecko mieszka w nieodpowiednich warunkach. Urząd ds. ochrony dzieci przyjmuje takie zgłoszenia i działa według określonego planu działania. Dzieci na Islandii są chronione przed wszelkimi rodzajami przemocy, zarówno fizycznej, jak i psychicznej, która może mieć miejsce w domu i poza nim.

Pomoc można znaleźć w następujących instytucjach:

Związek rodziców dzieci przedszkolnych w Reykjaviku www.borninokkar.is

Krajowy Związek Rodziców www.heimiliogskoli.is

Centrum Rodzinne www.barnivanda.is

Problemy rodzinne

Rozwód i separacja rodziców

Zgodnie z islandzką ustawą o małżeństwie, nr 31/1993 z dnia 14 kwietnia 1993 r., postępowanie rozwodowe odbywa się w taki sposób, że komisarze okręgu (Sýslumaðurinn – odpowiednik wojewody) mogą orzec rozwód w trybie art. 36 ustawy, jeżeli obie strony wyrażą zgodną wolę rozwiązania małżeństwa. W innych przypadkach strony muszą wejść na drogę sądową. Zgodnie z ww. ustawą, małżonek ma prawo do rozwodu rok po orzeczeniu separacji lub w wyniku sądowego orzeczenia o rozwodzie. Jeżeli małżonkowie są zgodni co do żądania rozwodu, mogą go otrzymać już po upływie 6 miesięcy od orzeczenia separacji lub po zapadnięcia wyroku rozwodowego. Komisarz okręgu może orzec rozwód na podstawie przebytej separacji, jeżeli współmałżonek wyrazi taką wolę. Jeżeli powstanie spór, czy należy orzec rozwód po przebytej separacji, dopuszcza się wejście na drogę sądową w sprawie orzeczenia rozwodu. Wówczas możliwe staje się żądanie rozwodu po upływie 12 miesięcy od orzeczenia separacji.

Każdy z małżonków może również ubiegać się o rozwód w urzędzie komisarza okręgu, bez konieczności uprzedniej separacji, jeżeli małżonkowie nie mieszkali razem przez okres przynajmniej 2 lat z powodu „niezgody małżeńskiej”. Ponadto, w trybie przewidzianym art. 37, 39 i 40 ww. ustawy jeden z małżonków może się ubiegać o rozwód bez konieczności uprzedniej separacji, jeżeli zostały spełnione określone warunki. Do takowych można zaliczyć niewierność małżeńską, bigamię, pobicie, przemoc seksualną w stosunku do współmałżonka lub dzieci, a także zachowanie wywołujące poważne obawy co do możliwości napaści lub przemocy. Aby komisarz okręgu mógł orzec rozwód na podstawie którejś z ww. przesłanek, współmałżonek musi wyrazić zgodę na takie postępowanie. Ponadto, małżonkowie muszą być zgodni co do ubiegania się o rozwód w urzędzie komisarza okręgu. Jeżeli małżonek, do którego pozew jest skierowany, nie zgadza się na rozwód, komisarz okręgu nie może orzec rozwodu i wówczas pozostaje możliwość wejścia na drogę sądową z pozwem o rozwód.

Zgodnie z ustawą o małżeństwie, w przypadku postępowania rozwodowego dotyczącego małżeństw z małoletnimi dziećmi, w których oboje rodzice posiadają władzę rodzicielską konieczne jest osiągnięcie porozumienia regulującego kwestie sprawowania opieki nad nimi. Nie odnosi się to jednak do małżeństw ubiegających się polubownie o rozwód po uprzedniej separacji. Jeżeli istnieje spór co do władzy rodzicielskiej lub miejsca zameldowania dziecka, który wiąże się z separacją rodziców, musi on zostać uregulowany na drodze sądowej. Przed wszczęciem przez małżonków postępowania dotyczącego sprawowania opieki nad dziećmi lub ich miejsca zameldowania, mają oni obowiązek, zgodnie z ustawą na temat dzieci nr 76/2003 z 27 marca 2003 r., dążyć do ugody. Jeżeli małżonkom nie uda się podpisać porozumienia o władzy rodzicielskiej lub zameldowaniu, a także w przypadku, jeżeli żaden z nich nie będzie obecny na spotkaniu ugodowym, prowadzący sprawę urzędnik wystawia wezwanie do postępowania pojednawczego. Rozwód nie zostanie orzeczony dopóki umowa o władzy rodzicielskiej nie zostanie podpisana lub nie zostanie wytoczony proces o władzę rodzicielską w sądzie.

Przy rozwodzie jest również wymagane porozumienie dotyczące płatności alimentów. Jeżeli małżonkowie go nie osiągną, urząd wojewódzki może podjąć decyzję w tym zakresie. Ponadto, małżonkowie są zobowiązani do przedłożenia pisemnej ugody na temat podziału majątku i potwierdzenia ugody na spotkaniu w urzędzie komisarza okręgu. Jeżeli małżonkowie nie są zgodni co do podziału majątku, sprawa zostaje przekazana do sądu i wówczas rozpoczyna się postępowanie majątkowe. Komisarz okręgu nie udzieli rozwodu, bez podpisanej umowy na temat podziału majątku lub wyroku sądu rejonowego w zakresie podziału majątku, chyba że małżonkowie złożą wspólne oświadczenie o nieposiadaniu wspólnego majątku.

Według informacji stołecznego urzędu komisarza okręgu, większość małżonków wnosi pozew o separację, a następnie o rozwód po 6-12 miesiącach. Pozew o rozwód składany jest na spotkaniu, które jedna ze stron zamawia w urzędzie komisarza okręgu, i na które drugi małżonek zostaje wezwany listownie. Jeżeli potrzebny jest udział tłumacza, małżonkowie sami muszą opłacić jego usługi. W przypadku niemożności przybycia na spotkanie jednego z małżonków, osoba upoważniona może stawić się na spotkanie w jego imieniu. Jeżeli małżonkowie są zgodni co do rozwodu, opieki nad dziećmi, miejsca zameldowania dzieci, podziału majątku oraz alimentów, komisarz okręgu wydaje orzeczenie o rozwodzie. Jest ono wydawane w języku islandzkim. W orzeczeniu komisarza okręgu o rozwiązaniu małżeństwa jest wyszczególniona data wydania tego orzeczenia, która jest jednocześnie datą uprawomocnienia się orzeczenia, jest ona również ostateczna. Jeżeli ma miejsce spór w sprawie opieki nad dziećmi lub zameldowania dzieci, komisarz okręgu wszczyna postępowanie pojednawcze małżonków. Jeżeli występuje spór co do majątku, małżonkowie muszą wszcząć postępowanie majątkowe w sądzie rejonowym. Jeżeli jedna ze stron nie zgadza się na rozwód lub nie jest znane jej miejsce pobytu, postępowanie rozwodowe przeprowadzane jest sądownie.

Rozwód można uzyskać bez względu na zgodę partnera. Zwykle najpierw wydawana jest decyzja o separacji, a dopiero po upływie pół roku lub roku możliwy jest rozwód prawny, pod warunkiem, że oboje małżonkowie wyrażą na to zgodę. W przeciwny razie, sprawa musi zostać skierowana do sądu. W przypadku gdy małżonek dopuścił się zdrady, stosuje wobec drugiego małżonka lub dzieci mieszkających w domu przemoc fizyczną lub seksualną, można ubiegać się o natychmiastowe uzyskanie rozwodu prawnego.

Zaświadczenie o próbie pojednania (Sáttavottorð)

Kiedy rozwodzący małżonkowie starają się o władzę rodzicielską nad dzieckiem poniżej 18. roku życia, muszą najpierw zwrócić się o pojednanie do księdza lub zwierzchnika legalnej wspólnoty religijnej, jeśli

należą oni do takiej wspólnoty w Islandii. Jeżeli małżonkowie należą do innej wiary lub kiedy jedno z nich lub oboje są niewierzący, mogą zwrócić się o pojednanie u wojewody lub sędziego w zależności, gdzie odbywa się sprawa rozwodowa. Występując o rozwód, należy przedłożyć zaświadczenie o podjętej próbie pojednania, nie może ono być jednak starsze niż 6 miesięcy. W zaświadczeniu takim ksiądz lub wojewoda potwierdza, że zostały podjęte próby pojednania, ale nie powiodły się. Jeżeli małżonkowie nie mają dzieci lub mają one powyżej 18 lat, zaświadczenie o próbie pojednania nie jest potrzebne.

Rozwód orzekany przez wojewodę (Skilnaðarleyfi útgefið af sýslumanni)

O rozwód należy ubiegać się w urzędzie wojewody w miejscu zamieszkania. Aby wojewoda mógł wydać pozwolenie na separację, małżonkowie muszą zawrzeć pisemną umowę o podziale dóbr i zobowiązań finansowych. Zgodnie z prawem dobra materialne dzielone są równo pomiędzy małżonków, poza dobrami prywatnymi (na przykład zawartymi w intercyzie), natomiast każde z małżonków ponosi odpowiedzialność za własne długi. Oznacza to, że ponosi się odpowiedzialność jedynie za swoje długi, na przykład połowę długu spowodowanego przez debet na wspólnym koncie, lub połowę długu za wspólną kartę kredytową.

Aby wojewoda mógł wystawić pozwolenie na separację, a rozwodzący się małżonkowie nie wypracowali porozumienia o podziale władzy rodzicielskiej, należy wtedy przedstawić potwierdzenie,

że jedno z małżonków wniosło sprawę o podział władzy rodzicielskiej do sądu. Szczegółowe informacje można znaleźć na: www.syslumenn.is

Rozwód sądowy

Jeżeli jedno z małżonków nie stawia się do urzędu wojewody lub odmawia rozwodu, to sprawę musi rozstrzygnąć sąd. Zalecane jest zatrudnienie adwokata, który będzie reprezentował powoda przed sądem, ale można także występować w sprawie samodzielnie. Zgłaszając sprawę rozwodową do sądu, trzeba przedstawić porozumienie o podziale dóbr lub decyzję sądu okręgowego o publicznym podziale

majątku. W następstwie porozumienia komornik przeprowadza podział dóbr i długów oraz decyduje o alimentach dla byłego współmałżonka. Jeżeli nie doszło do porozumienia o podziale dóbr materialnych w momencie składania sprawy o rozwód sądowy, należy przedstawić potwierdzenie zgłoszenia sprawy o podział publiczny majątku. Jeżeli nie ma porozumienia o podziale władzy nad dziećmi można równocześnie wystąpić o sprawę rozwodową i o podział władzy rodzicielskiej.

Więcej informacji na tematy prawa rodzinnego Islandii jest dostępnych na stronie internetowej urzędów komisarzy okręgów.

Władza rodzicielska (Forsjá barna)

 

Władza rodzicielska przysługuje ex lege obojgu rodzicom. Wspólna władza rodzicielska niesie ze sobą prawa i zobowiązania dla obojga rodziców do podejmowania decyzji o prywatnych sprawach dziecka i zapewnieniu mu bezpieczeństwa. Dziecko ma jednak adres zamieszkania u jednego z rodziców. Jeżeli władza rodzicielska jest wspólna, potrzebna jest zgodna na wyjazd z kraju od rodzica, u którego dziecko nie jest zameldowane. Rodzic, który sprawuje sam władzę rodzicielską i wchodzi w związek małżeński z osobą, która nie jest rodzicem dziecka, może zawrzeć z nią porozumienie o wspólnej władzy rodzicielskiej. To samo dotyczy sytuacji, jeśli związek partnerski rodzica i partnera jest zarejestrowany w Głównym Rejestrze nieprzerwanie przez okres jednego roku. Rodzic, u którego dziecko jest zameldowane decyduje, gdzie dziecko mieszka, decyduje o wyborze przedszkola, szkoły czy opieki dziennej, o rodzaju opieki zdrowotnej, a także o zajęciach pozalekcyjnych. Jeśli jest orzeczona wspólna władza rodzicielska, to wyjeżdżając z dzieckiem z kraju należy uzyskać zgodę drugiego rodzica. Jeżeli nie ma porozumienia o wyjeździe z kraju, można zwrócić się do urzędu wojewody o przyznanie prawa do podróżowania z dzieckiem za granicę.

 

Jeśli rodzice nie są zgodni co do podziału władzy rodzicielskiej oraz prawa do utrzymywania kontaktu z dzieckiem, muszą szukać porozumienia zanim wojewoda uzna decyzję o podziale władzy rodzicielskiej, w przeciwnym razie należy wystąpić do sądu ze sprawą o podział władzy rodzicielskiej. To samo dotyczy nałożenia kar za naruszenie prawa do utrzymywania kontaktu z dzieckiem. Wojewoda powinien zaproponować stronom konsultacje pojednawczą, ale mogą oni też zwrócić się do innego specjalisty od rozstrzygania konfliktów i spraw dzieci.

W przypadku przyznania pełnej władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców decyzją Syslumadurinna (Komisarza Okręgu) rodzic taki jest uprawniony na mocy przepisów prawa islandzkiego do złożenia samodzielnie wniosku o paszport czy np. nie jest wymagana od niego zgoda na wyjazd dziecka poza granicę kraju. Najczęściej spotykaną sytuacją jest jednak podział władzy rodzicielskiej pomiędzy rodziców. W takiej sytuacji nadal potrzebna jest zgoda obojga rodziców na dokonywanie czynności wobec małoletniego (paszport, wyjazd). 

Sądowy podział władzy rodzicielskiej

Najczęściej przy rozwodach pozostawia się wspólne wykonywanie władzy rodzicielskiej przez rodziców dziecka. Jeżeli nie dojdzie do porozumienia w zakresie wykonywania władzy rodzicielskiej nad dzieckiem, trzeba wnieść sprawę do sądu. Najlepiej zatrudnić wtedy adwokata, aby to on reprezentował klienta przed sądem, ale można też występować w sprawie samodzielnie. Sędzia decyduje, któremu z rodziców przyznać pełną władzę rodzicielską lub dzieli wykonywanie władzy rodzicielskiej pomiędzy rodziców, kierując się przy tym dobrem dziecka. Sędzia zwraca na przykład uwagę na związek dziecka z każdym z rodziców, na to, które z rodziców jest w stanie sprawować codzienną opiekę nad dzieckiem, a także które z rodziców będzie rzetelniej przestrzegało praw dziecka do spotykania się z drugim rodzicem. Sędzia zwraca również uwagę na ryzyko występowania przemocy w miejscu zamieszkania dziecka.

Dofinansowanie kosztów sprawy sądowej (Gjafsókn)

Jeżeli nieunikniony jest udziału sądu w sprawie rozwodowej oraz przy sądowym rozstrzyganiu opieki prawnej nad dziećmi, dobrze jest sprawdzić, czy istnieje możliwość dofinansowania lub umorzenia kosztów sprawy. W takiej sytuacji koszty sprawy sądowej zostaną opłacone – częściowo lub w całości – z funduszu państwowego. Dofinansowanie nie obejmuje kosztów powstałych po przegraniu sprawy ani nie przysługuje w sytuacji, gdy zasądzono pokrycie poniesionych kosztów przez jedną ze stron. Obie strony – osoba wnosząca sprawę oraz pozwany – mogą ubiegać się o dofinansowanie (z reguły adwokat każdej z osób występuje z podaniem o dofinansowanie).

Prawo do kontaktów z dzieckiem (Umgengnisréttur)

Dziecko ma prawo do kontaktów z obojgiem rodziców, mimo że nie mieszkają oni razem. Najlepiej dla dziecka, kiedy rodzice sporządzą porozumienie o kontaktach, co oznacza, że razem zdecydują jak często i jak długo dziecko przebywa u tego rodzica, u którego nie mieszka. Jeżeli rodzice nie dojdą do porozumienia, możliwe jest ubieganie się o decyzję wojewody po uprzedniej konsultacji pojednawczej.

Najczęściej wojewoda decyduje, że rodzic, u którego nie mieszka dziecko lub rodzic bez władzy rodzicielskiej ma prawo do kontaktów z dzieckiem w co drugi weekend, przez część wakacji letnich oraz część świąt i dni wolnych. Jednak biorąc pod uwagę okoliczności w poszczególnych przypadkach, wojewoda może zdecydować, że prawo do kontaktów będzie większe lub mniejsze.

Najczęstsze nieporozumienia

Odbieranie przez polskich rodziców zainteresowania miejscowych instytucji odpowiedzialnych za dobro dziecka jako swoistego „aktu oskarżenia”, co wynika z podejrzliwości i braku zaufania polskich rodziców do instytucji miejscowych i prowadzi do braku chęci współpracy z nim, co z kolei jest negatywnie odbierane przez miejscowych urzędników.

Należy zachować spokój, nie unikać kontaktu z urzędnikami, rzeczowo odpowiadać na pytania w sposób możliwie pozbawiony emocji, trzymać się faktów, a nie ocen, wrażeń i własnych przemyśleń, chyba, że zostanie się o to wyraźnie poproszonym.

Uprowadzenie rodzicielskie

Republika Islandii jest stroną Europejskiej Konwencji o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń dotyczących pieczy nad dzieckiem oraz o przywracaniu pieczy nad dzieckiem z 20 maja 1980 r. oraz Konwencji haskiej z 1980 r. dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę. Organem Centralnym w sprawach dotyczących uprowadzeń rodzicielskich jest islandzkie Ministerstwo Sprawiedliwości choć wnioski w przedmiotowych sprawach można też kierować bezpośrednio do sądów islandzkich. W przypadku braku możliwości finansowych na wniosek zapewniana jest bezpłatna pomoc prawna. W sprawach uprowadzeń rodzicielskich należy kontaktować się z Ministerstwem Sprawiedliwości telefonicznie +354 545 9000 lub mailowo: postur@dmr.is   

System opieki zastępczej

Procedura adopcji

Kandydaci na rodziców zastępczych w Republice Islandii nie muszą posiadać obywatelstwa islandzkiego. Co do zasady niezbędnym wymogiem jest posiadanie statusu rezydenta oraz legalny pobyt w kraju.

Rodzic adopcyjny nie powinien mieć mniej niż 25 lat. W wyjątkowych okolicznościach kryterium wieku może zostać obniżone do 20 lat. W przypadku małoletnich, którzy ukończyli 12 rok życia konieczne jest uzyskanie także ich zgody na dokonanie adopcji.

Wniosek o zgodę na dokonanie adopcji składa się do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania Komisarza Okręgu (Syslumadurinna).

Ocenę wniosku adopcyjnego przeprowadza Komitet Ochrony Praw Dziecka (Child Protection Committee), w oparciu o sytuację potencjalnych rodziców/rodzica a także kierując się dobrem małoletniego. W trudniejszych przypadkach o ocenę może zostać także poproszona Rada ds. Adopcji (Adoption Board).

Po analizie oceny Komisarz Okręgowy (Syslumadurinn) wydaję lub odmawia wydania zgody na adopcję.

Link: Ustawa o Adopcji (Adoption Act) https://www.government.is/Publications/Legislation/Lex/?newsid=d7b59144-dff8-11e7-9420-005056bc4d74+

Komisarz Okręgowy (Syslumadurinn) https://island.is/s/syslumenn/hofudborgarsvaedid

Problemy z prawem
 

System opieki społecznej

Urząd ds. ochrony dziecka (Barnaverndarstofa) zajmuje się pomocą dzieciom mieszkającym w nieodpowiednich warunkach lub sytuacjach uważanych za niebezpieczne dla ich zdrowia i rozwoju. Komitet ds. ochrony dzieci działający z ramienia gminy oraz pracownicy gminy udzielają pomocy dzieciom. Celem jest poprawa sytuacji dziecka i dbanie o to, aby wszystkie dzieci wychowywały się w bezpiecznych warunkach. Zawsze przywiązuje się wagę do dobrej współpracy z rodzicami. Po wpłynięciu zawiadomienia do komitetu ds. ochrony dzieci o tym, że dziecko mieszka w nieodpowiednich warunkach, jej pracownicy oceniają sytuację i kontaktują się z rodzicami dziecka. Jeżeli wywiad środowiskowy wykaże, że dziecko i jego rodzina potrzebują pomocy, tworzy się plan działania we współpracy z rodzicami i dzieckiem, a następnie rozpoczyna się proces pomocy rodzinie. Komitet ds. ochrony dzieci oferuje różnorodne formy wsparcia dla rodzin m.in.: doradztwo, szkolenia i wskazówki.

W Islandii funkcjonuje 27 lokalnych komitetów, które są niezależne, a ogólny nadzór nad nimi sprawowany jest przez Urząd ds. ochrony dziecka.

Zgodnie z prawem obowiązującym w Islandii po wpłynięciu zawiadomienia do Komitetu ds. Ochrony Dziecka o tym, że dziecko mieszka w nieodpowiednich warunkach, jej pracownicy oceniają sytuację i kontaktują się z rodzicami dziecka. Jeżeli wywiad środowiskowy wykaże, że dziecko i jego rodzina potrzebują pomocy, tworzy się plan działania we współpracy z rodzicami i dzieckiem, a następnie rozpoczyna się proces pomocy rodzinie. Komitet ds. Ochrony Dziecka oferuje różnorodne formy wsparcia dla rodzin m.in.: doradztwo, szkolenia i wskazówki.

Od decyzji lokalnych Komitetów ds. Ochrony Dziecka można odwoływać się do Rady Apelacyjnej Ochrony Dziecka lub do sądu, jeśli sprawa dotyczy odebrania dzieci.

Polscy rodzice w razie zainteresowania miejscowych instytucji powinni spokojnie i rzeczowo prowadzić z nimi komunikację, udzielać wyjaśnień w sposób możliwie jasny, klarowny, nie nacechowany emocjonalnie, odnosić się do faktów, a nie do opinii, przemyśleń i wrażeń.

Należy zwrócić uwagę, że w przypadku gdy zapadnie decyzja o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej (o czym może zdecydować Barnavernd bez zgody sądu), zgodnie z przepisami miejscowymi, rodzina zastępcza musi posiadać stałe miejsce zamieszkania na terytorium Republiki Islandii. Duże trudności pojawią się w przypadku chęci przejęcia opieki prawnej nad małoletnim przez rodzinę mieszkającą w Polsce.  

Ponadto, Republika Islandii nie jest stroną wielu konwencji oraz umów międzynarodowych z zakresu spraw rodzinnych, co ogranicza możliwości prawne działania polskiego urzędu konsularnego w realizacji pomocy na rzecz swoich obywateli na terytorium tego kraju.

Dostęp do pomocy prawnej

Wszystkie osoby, które biorą udział w czynnościach procesowych w Islandii, mają zapewnione prawo do pełnomocnika z urzędu.

W przypadku trudności finansowych państwo zapewnia pokrycie kosztów prawnika, można także wystąpić z wnioskiem o pokrycie kosztów dla innych stron postępowania.

Gdzie szukać pomocy

Umboðsmaður barna (Rzecznik praw dziecka) to organizacja rządowa zajmująca się sprawami dzieci i młodzieży oraz ich problemami. Działa ona na rzecz poprawy sytuacji dzieci i dba o to, aby prawo względem dzieci było przestrzegane, jak i potrzeby oraz interesy wszystkich grup społecznych. Biuro czynne jest codziennie od 9:00-15:00.

Dane kontaktowe: Laugavegi 13, 2 piętro, 101 Reykjavik, tel.552 899, ub@barn.is, nr darmowy tel. 800 5999

Barnavernd Reykjavikur (Urząd Ochrony Dziecka w mieście Reykjavik), dane kontaktowe: Borgartúni 12-14, 105 Reykjavík, tel: 411 11 11

Barnavernd Kópavogs (Urząd Ochrony Dziecka w mieście Kopavogur), dane kontaktowe: Fannborg 6 200 Kópavogur, tel 441 00 00

Barnavernd Garðabæjar (Urząd Ochrony Dziecka w mieście Gardabær), dane kontaktowe: Garðatorgi 7, 210 Garðabær, tel: 525 85 00

Barnavernd Eyjafjarðar (Urząd Ochrony Dziecka na Północną Islandię), dane kontaktowe: Geislagata 9, 600 Akureyri, tel: 460 14 00

Poza godzinami pracy (od godz. 16:15 do godz. 08:20 ) i w weekendy można dzwonić na nr. tel. 112 ( tel. alarmowy)

Schronisko dla kobiet www.kvennaathvarf.is

Organizacja Barka – reykjavik@barkais.org

Najczęstsze nieporozumienia

Polscy rodzice często nie rozumieją, że w zakresie sprawowania opieki nad dzieckiem podlegają przepisom miejscowym. Po kontrowersyjnej sprawie odebrania polskiej rodzinie w Islandii przed kilkom laty trójki dzieci w tym noworodka, wśród polskiej społeczności panuje duża nieufność wobec Urzędu ds. ochrony dziecka. Choć w przypadku Republiki Islandii nie można mówić o problemie systemowym, to należy zwrócić uwagę na rosnącą liczbę przypadków zainteresowania Barnavernd sprawami rodzin (w tym rodzin obcokrajowców). Polscy rodzice powinni zdawać sobie sprawę, że niechęć do kontaktu z komitetami ochrony dziecka jest odbierana negatywnie, jako brak woli współpracy i może w przyszłości prowadzić do rozstrzygnięć na niekorzyść rodziny. W związku z tym nie należy bać się próśb o kontakt ze strony komitetu, lecz traktować je jako szansę na przedstawienie swojego punktu widzenia i wyjaśnienia w sposób rzeczowy swojej sytuacji.

Tu znajdziesz pomoc
 

Lista kontaktów w Islandii

Túngata 14, telefon: 552-2720

Bezpłatne poradnictwo prawne dla imigrantów. Biuro może pokryć koszty związane z pomocą tłumacza, jeśli jest taka potrzebna, ale należy poinformować o tym zamawiając rozmowę w biurze.

  • mcc.is Centrum Kultury i Informacji

Árnagata 2-4, Ísafjörður, telefony: 4503090 (islandzki/angielski), 4704702 (tajlandzki), 4704705 (hiszpański), 4704706 (litewski), 4704707 (rosyjski), 4704708 (polski), 4704709 (serbski/chorwacki)

W Centrum Kultury i Informacji można uzyskać informacje na temat większości spraw dotyczących imigrantów, islandzkiego społeczeństwa, nauki islandzkiego, praw i obowiązków, usług tłumaczeniowych i inne.

Lista organizacji polonijnych w Islandii

  • Towarzystwo Przyjaźni Islandzko-Polskiej – powstało w 1998 roku w Reykjaviku (Stowarzyszenie Polonii Islandzkiej). Kieruje nim Witold Bogdański. https://www.facebook.com/StowarzyszeniePoloniiIslandzkiej/
  • Stowarzyszenie Edukacyjne PERSONA – Mowa Ojczysta dla Polskich Dzieci i Młodzieży na czele z Panią Małgorzatą Bochmann-Laskowską
  • Stowarzyszenie « Jesteśmy w kontakcie » na czele z Panią Agnieszką Imgront
  • Polish Volleyball Iceland
  • Towarzystwo im. F. Chopina w Islandii
  • Związek Polonii na Fiordach Zachodnich – skupia się na podtrzymaniu polskiej kultury wśród imigrantów na wyspie, organizuje uroczystości z okazji polskich świąt, np. występy dzieci śpiewających polskie piosenki z okazji Narodowego Święta Niepodległości 11 listopada. Zobacz
  • Fundacja Moja Islandia. Fundacja i portal działają od niedawna. Jego celem jest niesienie różnego rodzaju pomocy Polakom przybywającym i mieszkającym w Islandii. Zobacz
  • Stowarzyszenie Przyjaciół Szkoły Polskiej w Reykjaviku
  • Projekt Polska is – założone w 2012 roku przez Miłosza Hoduna środowisko aktywnie działające na rzecz lokalnej społeczności, promocji Polski wśród obywateli Islandii i budowania na wyspie pozytywnego wizerunku Polaków. Zobacz
  • Fundacja « Zabiegani » Reykjavik.
  •  

Lista kontaktów w Polsce

Instytucja

Dane kontaktowe

Ministerstwo Spraw Zagranicznych

Departament Konsularny

Adres: Al. Szucha 23, 00-580 Warszawa

Telefon: (22) 523-90-00

Strona internetowa: www.gov.pl/web/dyplomacja

Telefon: (22) 523-94-44

E-mail: DK.Sekretariat@msz.gov.pl,  

informacja.konsularna@msz.gov.pl

Ministerstwo Sprawiedliwości

Departament Spraw Rodzinnych i Nieletnich

Adres: Al. Ujazdowskie 11, 00-950 Warszawa

Telefon: (22) 239-07-40

Strona internetowa: zobacz

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej

Departament Polityki Rodzinnej

Adres: ul. Nowogrodzka 1/3/5,  00‐513 Warszawa

Telefon: (22)250-01-08

Strona internetowa: www.gov.pl/web/rodzina

Telefon: (22) 461-60-60

E-mail: sekretariat.dsr@mrpips.gov.pl

Rzecznik Praw Dziecka

Adres: ul. Chocimska 6, 00-791 Warszawa

Telefon: (22) 583-66-00

Dziecięcy Telefon Zaufania: 800-12-12-12

E-mail: rpd@brpd.gov.pl

Strona internetowa: www.brpd.gov.pl

Rzecznik Praw Obywatelskich

Adres: Al. Solidarności 77, 00-090 Warszawa

Telefon: (22) 551-77-00

Infolinia: 800-676-676

E-mail: biurorzecznika@brpo.gov.pl

Strona internetowa: www.rpo.gov.pl

Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie

Telefon: (22) 599-71-20

E-mail: sekretariat@wcpr.pl

Strona internetowa: www.wcpr.pl

Zielona Linia

(udziela pomocy w zakresie usług rynku pracy i dostępnych świadczeń)

Adres: Centrum Informacyjno-Konsultacyjne Służb Zatrudnienia Zielona Linia, ul. Trawiasta 20b, 15-161 Białystok

Telefon: 19524 (Infolinia)

E-mail: biuro@zielonalinia.gov.pl

Strona internetowa: www.zielonalinia.gov.pl

Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą

Adres: ul. Kielecka 43, 02-530 Warszawa

Telefon: (22) 469-11-26

E-mail: sekretariat@orpeg.pl

Strona internetowa: www.orpeg.pl

Warszawski Ośrodek Interwencji Kryzysowej

Adres: ul. 6-go Sierpnia 1/5, 02-843 Warszawa

Telefon: (22) 855-44-32

E-mail: sekretariat@woik.waw.pl

Wykaz ośrodków interwencji kryzysowej dla poszczególnych województw: zobacz

Stowarzyszenie Polski Komitet Narodowy Funduszu Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci – UNICEF

Adres: ul. Rolna 175 D, 02-729 Warszawa

Telefon: (22) 568-03-00

E-mail: unicef@unicef.pl

Strona internetowa: www.unicef.pl

Ogólnopolski telefon dla ofiar przemocy w rodzinie „Niebieska Linia”

Telefon: 800-120-002

Strona internetowa: zobacz

Komitet Ochrony Praw Dziecka

Adres: ul. Oleandrów 6, III piętro,  00-629 Warszawa

Telefon: (22) 626-94-19

E-mail: kopd@kopd.pl

Strona internetowa: www.kopd.pl