Belgia

Rozwód rodziców

Rozwód może zostać orzeczony za porozumieniem stron lub bez porozumienia stron z uwzględnieniem następujących zasad:

• rozwód może nastąpić poprzez podpisanie umowy rozwodowej w przypadku gdy małżonkowie ustalają sami w drodze porozumienia wszystkie elementy konieczne do uzyskania rozwodu, a w szczególności w kwestiach: podziału majątku ruchomego oraz nieruchomego, obowiązków alimentacyjnych między małżonkami, opieki nad dziećmi, sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej, alimentacji w stosunku do dzieci. Jeśli małżonkowie ustalą wspólnie warunki rozwodowe (z reguły przy pomocy adwokata, mediatora lub notariusza, który dba o zgodność ustaleń z systemem prawnym), wówczas są one spisywane w formie ugody między małżonkami, która po jej podpisaniu jest przedkładana sądowi do zatwierdzenia. Jeśli małżonkowie posiadają nieruchomości, które muszą zostać podzielone, wówczas dla umowy konieczna jest forma aktu notarialnego. Do ugody dołączane są dokumenty niezbędne dla uzyskania wpisu sprawy na wokandę sądową, tj.: akty urodzenia dzieci, akty urodzenia małżonków, akt małżeństwa, dokumenty z urzędu gminy – zaświadczenie o zameldowaniu wraz z potwierdzeniem obywatelstwa (opatrzone datą nie starszą niż trzy miesiące), wraz z tłumaczeniem przysięgłym. Po przedłożeniu ugody sąd ustala termin stawiennictwa małżonków w sądzie, na którym małżonkowie potwierdzają zgodną wolę do rozwiązania związku małżeńskiego.

Belgijskie przepisy przewidują możliwość uzyskania rozwodu bez zgody małżonka w dwóch sytuacjach:

• zaistnienia określonych faktów, które w natychmiastowy sposób uniemożliwiają dalsze współzamieszkiwanie małżonków, jak np. nagminna przemoc, alkoholizm, pedofilia, zdrada itp.
• separacji małżonków trwającej przynajmniej 1 rok.

W pierwszym przypadku sąd może udzielić rozwodu już na pierwszej rozprawie, jeśli uzna przedstawione fakty za udowodnione oraz uniemożliwiające dalszą współzamieszkiwanie małżonków. W tym wypadku ciężar dowodowy spoczywa po stronie wnoszącej pozew rozwodowy, która musi wykazać istnienie faktów oraz ich znaczenie dla małżeństwa (raporty policyjne, obdukcje lekarskie itp.).

Jeśli sąd na pierwszej rozprawie nie uzna istnienia wystarczającego powodu dla orzeczenia rozwodu, odroczy sprawę do czasu, kiedy małżonkowie będą w stanie przedstawić dowód, z którego wynika, że są zameldowani pod innym adresem od przynajmniej roku. Po przedłożeniu poświadczenia separacji oraz wymaganych dokumentów (aktu małżeństwa, aktów urodzenia dzieci) sąd orzeka o rozwodzie z powodu rozpadu pożycia małżeńskiego.

W ramach procedury rozwodowej sąd nie decyduje o opiece nad dziećmi. Kwestie związane z opieką, alimentacją oraz władzą rodzicielską są rozpatrywane przez przewodniczącego sądu w postępowaniu odrębnym, w skróconym trybie. Te decyzje zachowują swoją moc po zakończeniu procedury rozwodowej.

W belgijskim systemie prawnym w chwili obecnej obowiązuje zasada opieki naprzemiennej – wspólnego wykonywania opieki nad dziećmi przez obydwoje rodziców, np. jeden tydzień u matki, jeden u ojca. Ustawodawca belgijski uznał niniejszą zasadę za podstawowy system opieki nad dziećmi, w związku z czym strona domagająca się jego zmiany powinna wykazać, że wspólne wykonywanie opieki nie jest możliwe np. ze względu na osobowość małżonka (np. nieudolność w sprawowaniu podstawowych zadań domowych, przeszłość kryminalną) lub czynniki zewnętrzne (np. praca uniemożliwiająca opiekę, duża odległość pomiędzy miejscem zamieszkania rodziców, niewłaściwe warunki mieszkaniowe, konieczność zmiany szkoły). Jedynie w sytuacji, w której małżonek udowodni lub przynajmniej uwiarygodni przed sądem, że nie jest w stanie wykonywać wspólnie opieki nad dziećmi, sąd ograniczy częściowo kontakty rodzica z dziećmi do np. dwóch weekendów w miesiącu. Całkowity zakaz kontaktów z dziećmi jest stosowany w sytuacjach wyjątkowych, w których sąd posiada dowody, że rodzic nie jest absolutnie zdolny do opieki nad dziećmi, a oddanie pod opiekę mogłoby zaszkodzić interesom dziecka (np. agresja w stosunku do dzieci, pedofilia itp.).